Tuy nhiên, một số nội dung được phép bổ sung, làm rõ theo quy định pháp luật về đấu thầu bị nhiều bên mời thầu bỏ qua, khiến nhà thầu bị loại một cách “ấm ức”, từ đó phát sinh không ít kiến nghị trong đấu thầu.
Ngày 11/3/2024, UBND xã Bắc Hải (huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình) công bố kết quả lựa chọn nhà thầu Gói thầu số 04 Xây dựng trạm biến áp thuộc Dự án Xây dựng hạ tầng khu dân cư tại khu đất giáp Trường Tiểu học và THCS xã Bắc Hải. Bị loại tại gói thầu này, Công ty TNHH Thiết kế giám sát xây lắp điện Hồng Hà đã có đơn kiến nghị do cho rằng Chủ đầu tư cùng đơn vị tư vấn đánh giá HSDT (Công ty CP TMC Hà Nội - Việt Nam) không làm tròn trách nhiệm nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của nhà thầu.
Theo đánh giá của Tổ chuyên gia, Nhà thầu bị loại do không kê khai đầy đủ thông tin thiết bị theo yêu cầu. Trong khi đó, Nhà thầu cho biết, tuy không kê khai thiết bị thi công theo đúng biểu mẫu webform trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, nhưng Nhà thầu có đề xuất đầy đủ trong bản thuyết minh biện pháp thi công và biểu đồ huy động máy tại HSDT, đồng thời đính kèm toàn bộ tài liệu chứng minh thiết bị thi công phục vụ Gói thầu. Như vậy về mặt bản chất, HSDT của Nhà thầu hoàn toàn đáp ứng yêu cầu.
Mặt khác, Thông tư số 01/2024/TT-BKHĐT quy định, trường hợp thiết bị thi công chủ yếu mà nhà thầu đề xuất trong HSDT không đáp ứng yêu cầu, bên mời thầu cho phép nhà thầu bổ sung, thay thế một lần đối với từng thiết bị trong một khoảng thời gian phù hợp nhưng không ít hơn 3 ngày làm việc. “Việc Chủ đầu tư, Bên mời thầu vội vàng loại bỏ HSDT mà không yêu cầu Nhà thầu làm rõ, bổ sung những nội dung pháp luật đấu thầu cho phép là không tuân thủ nguyên tắc đánh giá HSDT quy định tại Điều 27 Nghị định số 24/2024/NĐ-CP, có thể dẫn đến làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu”, Công ty TNHH Thiết kế giám sát xây lắp điện Hồng Hà nêu quan điểm.
Đầu tháng 4/2024, Công ty TNHH Xây dựng - Cầu đường Nam Phát có văn bản gửi Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Dương Minh Châu (tỉnh Tây Ninh) kiến nghị đánh giá lại HSDT Gói thầu Xây lắp thuộc Dự án Đường tổ 1A, ấp Phước Hòa do cho rằng, Bên mời thầu tự ý bỏ qua bước làm rõ HSDT làm ảnh hưởng đến kết quả lựa chọn nhà thầu. Cụ thể, báo cáo đánh giá HSDT thể hiện Nhà thầu bị loại do “không có bản cam kết thể hiện đầy đủ thông tin nguồn cung cấp, xuất xứ vật tư, vật liệu”; “không có bản cam kết uy tín lành mạnh trong việc tham dự thầu”. Trong khi đó, Chương I HSMT quy định: “Đối với yêu cầu về cam kết, hợp đồng nguyên tắc, trường hợp HSDT không đính kèm các tài liệu này thì bên mời thầu yêu cầu nhà thầu làm rõ HSDT, bổ sung tài liệu trong một khoảng thời gian phù hợp nhưng không ít hơn 3 ngày làm việc để làm cơ sở đánh giá HSDT”.
Cùng liên quan đến cam kết trong HSDT, tháng 1/2024, Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Công nghệ Tân Phát có đơn kiến nghị gửi Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và Phát triển quỹ đất thị xã An Nhơn (tỉnh Bình Định) về kết quả lựa chọn nhà thầu Gói thầu Toàn bộ khối lượng xây dựng và lắp đặt thiết bị thuộc Dự án Trụ sở UBND thị xã An Nhơn. Theo kiến nghị, việc Tổ chuyên gia bỏ qua đề nghị làm rõ HSDT và kết luận Nhà thầu không đạt kỹ thuật do “không có cam kết lắp đặt camera giám sát trong suốt quá trình thi công” là chưa thực hiện đúng nguyên tắc đánh giá HSDT quy định tại Thông tư số 08/2022/TT-BKHĐT, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của nhà thầu.
Mới đây, Trung tâm Thông tin và Dữ liệu khoáng sản (thuộc Cục Khoáng sản Việt Nam - Bộ Tài nguyên và Môi trường) buộc phải đánh giá lại HSDT Gói thầu Lấy và phân tích mẫu điều tra cơ bản địa chất, hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản dù đã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu. Đây là hệ quả của việc Bên mời thầu loại các HSDT thiếu/không đính kèm giấy chứng nhận hiệu chuẩn máy phóng xạ Alpha và Beta mà không tiến hành làm rõ, dẫn đến phản ứng từ các nhà thầu.
Chuyên gia đấu thầu cho rằng, pháp luật đấu thầu hiện hành cho phép nhà thầu có quyền bổ sung, thay thế, làm rõ các thông tin đã kê khai nhằm chứng minh tư cách hợp lệ, năng lực, kinh nghiệm, kỹ thuật tại HSDT như hợp đồng tương tự, nhân sự, thiết bị, hay các dạng cam kết/hợp đồng nguyên tắc (ngay cả khi các cam kết này nằm trong nội dung đánh giá về kỹ thuật)... Nếu nhận thấy các nội dung này tại HSDT chưa bảo đảm, bên mời thầu phải yêu cầu làm rõ và cho phép nhà thầu bổ sung. Trường hợp hết hạn làm rõ mà nhà thầu không bổ sung, làm rõ theo yêu cầu, thì bên mời thầu mới có cơ sở loại bỏ HSDT. Các bên mời thầu cần chú trọng, đề cao hơn nữa vai trò của khâu làm rõ HSDT, đánh giá tài liệu bổ sung, thay thế của nhà thầu một cách khách quan, hiệu quả, tránh bỏ sót nhà thầu đủ năng lực, giảm thiểu kiến nghị trong đấu thầu.
