Giải trình trước Quốc hội ngày 28/5 về một số vấn đề liên quan đến quản lý nhà nước, quyền sở hữu nhà nước với doanh nghiệp, Bộ trưởng Bộ Công thương – Trần Tuấn Anh đồng tình về nhận định trong báo cáo giám sát của Quốc hội đặc biệt thông qua giám sát tối cao của Quốc hội với Bộ Công thương có nhiều tồn tại và yếu kém, trong đó có cả vấn đề khách quan và chủ quan nhưng nhiều vấn đề là chủ quan.

Phân tích làm rõ thêm những nguyên nhân cơ bản còn gây tồn tại, hạn chế trong hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, hàng loạt các văn bản luật, dưới luật của chúng ta vẫn còn có những xung đột và thậm chí trong nhiều trường hợp có những khoảng trống dẫn đến việc hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước và cũng như quản lý phần vốn của nhà nước ở trong doanh nghiệp nhà nước trong thời gian vừa qua còn nhiều khó khăn và bất cập.

Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh. Ảnh: VGP

“Một vấn đề lớn là sự chồng chéo, lẫn lộn giữa quản lý nhà nước như rất nhiều đại biểu đã phân tích. Báo cáo này cũng đã thể hiện rất đậm nét là sự chồng lấn và lẫn lộn giữa vai trò quản lý nhà nước của các bộ, ngành với vai trò quản trị và chủ quản của các doanh nghiệp nhà nước, dẫn đến thực tế hiện tượng kép.

Một mặt là hoạt động của các doanh nghiệp thiếu sự tự chủ, bởi vì nhiều khi phải chịu sự can thiệp của các cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan hành chính nhưng một mặt khác nữa bản thân đội ngũ quản trị doanh nghiệp của chúng ta doanh nghiệp nhà nước lại có tâm lý né tránh trách nhiệm, ỷ lại và đẩy những trách nhiệm lên cho các cơ quan quản lý nhà nước mà nhiều khi theo quy định của luật pháp dẫn đến hiện tượng này”, Bộ trưởng Bộ Công thương cho biết.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho hay, đây cũng là nguyên nhân lớn mà dẫn đến hiện tượng thiếu hiệu quả trong thời gian vừa qua, đó chính là sự "vừa đá bóng vừa thổi còi".

“Trên thực tế hàng loạt những chủ trương lớn trong phát triển các lĩnh vực kinh tế ngành cũng như các quy hoạch và các chiến lược trên thực tế được xây dựng, nghiên cứu xây dựng bởi các hệ thống của chính bản thân các doanh nghiệp nhà nước và cũng lại được thẩm định phê duyệt bởi các cơ quan quản lý nhà nước, tức là các cơ quan hành chính.

Chính vì vậy dẫn đến tình trạng chất lượng của các dự án đầu tư, của các hoạt động đầu tư sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp không đảm bảo và không đảm bảo được hiệu quả, thậm chí có nhiều trường hợp như chúng ta nói "dắt trâu qua rào" và có những dự án có thể nói quy mô đầu tư rất lớn với vai trò thẩm định, giám sát của cả hệ thống nhưng thực tế chất lượng không cao và dẫn đến tình trạng trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện dẫn đến bị mất mát vốn, lãng phí, thậm chí có những sai phạm và hiệu quả của dự án không cao”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng, với sự phình to của bộ máy và quan liêu hóa của hệ thống doanh nghiệp nhà nước thì dẫn đến quản trị của doanh nghiệp không đáp ứng được yêu cầu thực tiễn tiến triển rất nhanh của thị trường thế giới trong các bối cảnh của toàn cầu hóa và cũng như phát triển ở trong các lĩnh vực kinh tế ngành.

“Với cơ chế quản lý như hiện nay và đã có sự chồng lấn như vậy thì dẫn đến tình trạng có sự cố tình làm sai và vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đầu tư cũng như thực hiện các dự án đầu tư đó và điển hình là trong 12 dự án thua lỗ và kém hiệu quả trong thời gian vừa qua đã cho thấy rất nhiều những dự án, trong số đó phản ánh tình trạng đúng trong quản lý vốn nhà nước của chúng ta cũng như quản trị của doanh nghiệp nhà nước của chúng ta đúng với thực trạng mà chúng ta đã thấy”, Bộ trưởng Bộ Công thương nói.

Theo Bộ trưởng Bộ Công thương không chỉ các cán bộ có trách nhiệm của các doanh nghiệp nhà nước mà bản thân cán bộ quản lý của các bộ, ngành, các cơ quan quản lý nhà nước cũng phải chịu trách nhiệm kể cả đối với trách nhiệm có mức độ xử phạt hình sự.

“Không phải là chúng ta thoái vốn, bán đi những lĩnh vực kinh doanh rất có hiệu quả của các doanh nghiệp để rồi tiếp tục đầu tư mua vốn tại những lĩnh vực hoạt động khác mà thậm chí phần kinh doanh hiệu quả còn chưa cao bằng”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.

Bộ trưởng Bộ Công thương cho rằng, phải tiếp tục hoàn thiện các khuôn khổ thể chế và pháp lý để đảm bảo trong điều kiện mới, các chiến lược phát triển kinh tế của chúng ta vẫn đảm bảo được những yêu cầu của chủ trương phát triển toàn diện và bền vững của kinh tế trong nước, nhất là với vai trò của các doanh nghiệp nhà nước.