Số tài liệu trên được công bố là nhờ một đạo luật tự do thông tin mà Liên hiệp tự do dân sự Mỹ (ACLU) đưa ra. Tài liệu này đã phanh phui chi tiết về hàng loạt các kỹ thuật tra khảo tù nhân mà Tổng thống Mỹ Barack Obama từng gọi là “tra tấn” trong khi CIA gọi là “thẩm vấn mở rộng” hay “các kỹ thuật tra khảo tăng cường”. Các tài liệu này còn bao gồm cả các cuộc thảo luận nội bộ về tính hợp pháp của các biện pháp tra khảo trên.

Ảnh minh họa.

Trong một tài liệu có tiêu đề “Mô tả về áp lực thể chất”, các biện pháp gây áp lực tinh thần và thể chất đã được đem ra thảo luận, trong đó gồm cả tát vào mặt tù nhân, sử dụng bỉm, “côn trùng” và đám tang giả.

“Biện pháp đe dọa bằng cách cho côn trùng có nọc độc vào một chiếc hộp giam chật hẹp cùng với tù nhân, nay được thay thế bằng các loại côn trùng vô hại” - tài liệu này nêu rõ.

Tài liệu này cũng nói rằng, một “đám tang giả” cũng là biện pháp hữu hiệu để tra khảo tù nhân, trong đó cho tù nhân vào một hộp giam chật hẹp và rất kín để cho tù nhân có cảm giác như đang bị đem chôn. Đương nhiên những chiếc hộp này đều có một lỗ thông khí nhỏ và khó phát hiện để tránh tù nhân bị chết ngạt.

Tài liệu cũng bao gồm một thông cáo được chỉnh sửa lại rất nhiều đưa ra trước công chúng vào ngày 12/8/2002, mà trong đó tác giả đã lên án việc các nhân viên CIA sử dụng “ngôn ngữ suy đoán tùy tiện”, kết luận rằng “kiểu ngôn ngữ như vậy là không giúp được gì”. Một quan chức CIA khác viết rằng chương trình tra khảo này là “một con tàu chỉ đợi rời bến và tôi dự định sẽ ra khỏi nó trước khi nó đi”.

Rất nhiều thông tin chứa trong số tài liệu này trước đây đã từng được công bố, trong đó có một cuộc điều tra của Thượng viện Mỹ về chương trình tra khảo này hồi năm 2014.

Trong một bản ghi nhớ, ngay cả Tổng thống Mỹ George W.Bush cũng từng cảm thấy quan ngại về các hoạt động tra khảo này. Bản ghi nhớ ghi ngày 7/6/2006 cho hay trong một họp cùng ngày, ông Bush cùng Giám đốc CIA lúc đó, Porter Goss, đã nói rằng ngài Tổng thống “quan ngại về hình ảnh của một tù nhân đang bị xích ngược trên trần nhà, bị mang bỉm và buộc phải tự đi vào nhà tắm”.

Các bản ghi nhớ còn đưa ra cả những lời biện minh cho các hoạt động tra khảo dã man này, trong đó một bản viết hồi tháng 3/2015 nêu rõ: “Chúng tôi tin rằng thông tin tình báo thu được từ quá trình thẩm vấn là một nguyên nhân chủ yếu khiến cho al-Qaida thất bại trong việc tổ chức một cuộc tấn công nhằm vào phương Tây ngày 11/9/2001”.

Một trong số các bản ghi nhớ còn cung cấp cả hướng dẫn thực hiện các hình thức tra khảo.

“Quan chức CIA và nhân sự đại diện cho CIA có thể chỉ sử dụng các kỹ năng thẩm phấn được cho phép” - bản ghi nhớ viết, thêm rằng các kỹ năng này gồm cả hình thức “trấn nước” khiến tù nhân có cảm giác như đang bị chết đuối, hay buộc tù nhân mang bỉm để làm nhục họ.

Bản ghi nhớ còn nói rằng các kỹ thuật trên “gây ra áp lực về thể chất và tinh thần lớn hơn các kỹ năng chuẩn mực”, nhưng nó lại cần có một bác sỹ và một chuyên gia tâm lý trong lúc thẩm vấn để họ có thể ngừng ngay quá trình thẩm vấn nếu thấy tù nhân có dấu hiệu tổn thương về thể chất hay tinh thần.

Số tài liệu này còn bao gồm cả báo cáo về việc bắt giữ và tra khảo công dân Đức tên Khalid Al-Masri, người bị cho là thành viên của Al-Qaeda. Báo cáo này thừa nhận rằng Masri đã bị giam giữ một cách sai trái trong suốt nhiều tháng, sau khi CIA nhận ra rằng họ không có cơ sở gì để bắt giữ người này.

Một báo cáo khác cũng được phơi bày là cuộc điều tra về cái chết của phiến quân có tên Gul Rahman tại một trại giam ở Afghanistan. Báo cáo nêu chi tiết về việc kẻ này bị các nhân viên tra khảo ép nghe một bản nhạc liên tục, không cho ngủ, bị lột sạch quần áo và chỉ được mặc bỉm, và bị nhốt trong một buồng giam “cực lạnh”. Rahman sau đó được xác nhận là chết vì giảm thân nhiệt trong lúc bị giam giữ.

“Các tài liệu mới được công bố đã cho thấy thêm nhiều chi tiết về chương trình tra tấn và các biện pháp tra khảo dã man mà CIA đã áp dụng tại các cơ sở bí mật ở nước ngoài của họ” - ông Jameel Jaffer, Phó giám đốc pháp lý của ACLU, nhận định.

>>> Mời quý độc giả xem video về vụ vượt ngục (nguồn Youtube):