Cấu tạo bộ phận miệng của muỗi và tác động của nó đối với con người

Phần miệng của muỗi chủ yếu bao gồm một cặp kim nhọn và một cặp ống hút. Chính nhờ dựa vào những cấu trúc đặc biệt này mà muỗi có thể xâm nhập vào da người và hút máu một cách hiệu quả.

Muỗi phát hiện con người bằng cách cảm nhận các mùi như nhiệt và carbon dioxide do cơ thể con người thải ra. Chúng có thể xác định chính xác vị trí của cơ thể con người và sau đó tiếp cận nó một cách lặng lẽ. Khi muỗi đến đủ gần, chúng sẽ ngồi trên bề mặt và chuẩn bị di chuyển.

Ảnh minh họa

Muỗi dùng kim ở miệng để đâm vào da người. Mũi của muỗi rất sắc và hiếm khi gây đau đớn đáng kể khi xâm nhập vào cơ thể con người. Muỗi tiết ra chất gây mê khi xâm nhập vào cơ thể con người nên con người thường không cảm thấy khó chịu rõ rệt khi bị muỗi đốt. Ngoài ra, nước bọt của muỗi còn chứa chất antitrombin, giúp quá trình hút máu của chúng diễn ra suôn sẻ hơn.

Muỗi hút máu người qua ống hút. Muỗi có ống hút đặc biệt, có khoang bên trong có cạnh răng cưa, giúp muỗi hút máu thuận lợi và giảm lượng máu chảy ra. Muỗi hút máu rất nhanh, thường chỉ mất vài phút là đủ. Sau khi hút đủ máu, muỗi sẽ lập tức bay khỏi nơi ở để tìm nơi an toàn để tiêu hóa thức ăn.

Có nhiều lý do khiến muỗi chọn đốt. Đầu tiên, muỗi ngửi thấy mùi carbon dioxide mà chúng ta thải ra. Cơ thể con người tạo ra carbon dioxide trong quá trình hô hấp, rất nhạy cảm với các cơ quan cảm giác của muỗi. Ngoài ra, muỗi có thể phát hiện các thành phần mùi cơ thể như axit lactic và amoniac mà chúng ta thải ra. Một số thành phần của mùi cơ thể thể hiện rõ hơn ở một số người, khiến họ dễ bị muỗi nhắm tới hơn.

Đối với muỗi, nhiệt độ cũng là yếu tố quan trọng trong việc lựa chọn mục tiêu đốt. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng muỗi thích những người có nhiệt độ cơ thể cao hơn. Vì vậy, những người có nhiệt độ cơ thể cao hơn và quá trình trao đổi chất tích cực hơn sẽ dễ bị muỗi phát hiện và đốt hơn. Ngoài ra, muỗi nhạy cảm hơn với quần áo tối màu vì quần áo tối màu có thể hấp thụ nhiệt và làm tăng nhiệt độ da.

Nhóm máu cũng đóng một vai trò. Theo nghiên cứu, muỗi có sở thích khác nhau đối với những người có nhóm máu khác nhau. Ví dụ, những người có nhóm máu O dễ bị muỗi tấn công hơn, trong khi những người có nhóm máu A lại tương đối an toàn. Điều này là do muỗi có thể phát hiện các loại hóa chất khác nhau do con người thuộc các nhóm máu khác nhau thải ra khi chọn vật chủ và do đó đưa ra lựa chọn. 

Điều quan trọng là phải duy trì sự sạch sẽ và vệ sinh. Chúng ta nên giữ cơ thể sạch sẽ để giảm nguy cơ tỏa ra mùi cơ thể. Tắm thường xuyên và thay quần áo thường xuyên có thể làm giảm sự chú ý của muỗi. Ngoài ra, giữ gìn môi trường sạch sẽ cũng là biện pháp quan trọng để hạn chế muỗi. Thường xuyên dọn rác và loại bỏ nước đọng có thể làm giảm nơi muỗi sinh sản.

Chúng ta có thể thực hiện một số phương pháp vật lý và hóa học để ngăn ngừa muỗi đốt. Các phương pháp vật lý bao gồm sử dụng màn chống muỗi, đóng cửa sổ, sử dụng thuốc đuổi muỗi điện tử... Màn chống muỗi là cách cổ điển nhất để ngăn muỗi tiếp xúc với chúng ta. Thuốc đuổi muỗi phát ra sóng âm có tần số nhất định khiến muỗi không muốn đến gần. Phương pháp hóa học bao gồm phun chất lỏng chống muỗi và sử dụng nhang muỗi. Những chất lỏng đuổi muỗi và nhang muỗi này chứa các thành phần hóa học có tác dụng đuổi muỗi và có thể làm giảm vết muỗi đốt ở một mức độ nhất định.

Lựa chọn trang phục hợp lý cũng là biện pháp chống muỗi hiệu quả. Quần áo sáng màu hấp thụ ít nhiệt hơn quần áo tối màu, do đó làm giảm sự gia tăng nhiệt độ của da và giảm khả năng bị muỗi đốt. Ngoài ra, chúng ta có thể chọn mặc trang phục che phủ toàn thân như áo dài tay, quần dài để giảm nguy cơ muỗi tiếp xúc với da.

Tìm hiểu thói quen và mối quan hệ của muỗi với con người

Muỗi là loài côn trùng nhỏ, tuy có kích thước chưa đến 1 centimet nhưng chúng có thể gây ra rất nhiều rắc rối cho con người.

Muỗi chủ yếu sống ở môi trường ẩm ướt như gần đầm lầy, ao hồ. Chúng sử dụng thực vật và vi khuẩn trong nước làm thức ăn, còn những con trưởng thành sống trong lá hoặc cỏ làm nơi sinh sản. Muỗi có vòng đời ngắn, thường chỉ sống được vài tuần đến vài tháng. Tuy nhiên, chúng cực kỳ sinh sôi nảy nở và một con muỗi cái có thể đẻ hàng trăm đến hàng nghìn quả trứng trong đời.

Muỗi cái cần hút máu người hoặc động vật để có đủ chất dinh dưỡng đẻ trứng. 

Vết cắn của muỗi có thể gây đỏ da, ngứa và khó chịu. Điều nghiêm trọng hơn là muỗi là vật mang mầm bệnh. Ví dụ, muỗi có thể truyền các bệnh nghiêm trọng như sốt rét, sốt xuất huyết và vi rút zika, gây ra mối đe dọa đối với sức khỏe con người. Đây là lý do tại sao chúng ta cần thực hiện các bước để ngăn ngừa muỗi đốt, chẳng hạn như sử dụng các chất kiểm soát bệnh do côn trùng truyền, lắp rèm cửa sổ và sử dụng thuốc chống muỗi.

Muỗi cũng đóng một vai trò trong hệ sinh thái. Ấu trùng muỗi sống trong nước, nơi chúng ăn nhiều vi sinh vật và chất hữu cơ, làm sạch nước. Đồng thời, muỗi còn là nguồn thức ăn của nhiều loại côn trùng và động vật khác như chuồn chuồn, cá và các loài chim.