Theo kế hoạch, từ ngày 2 đến 5-1-2018, TAND TP Hồ Chí Minh sẽ mở phiên toà xét xử "đại án" kinh tế Huỳnh Thị Huyền Như (39 tuổi, nguyên Phó phòng quản lý rủi ro Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (Vietinbank) - chi nhánh (CN) TP Hồ Chí Minh) và Võ Anh Tuấn (45 tuổi, nguyên cán bộ Văn phòng Vietinbank - CN TP Hồ Chí Minh) trong việc lừa đảo chiếm đoạt trên 1.085 tỷ đồng của 5 công ty.

Theo cáo trạng, để có tiền kinh doanh bất động sản, từ năm 2007, Huyền Như đã đứng ra vay rất nhiều tiền của nhiều tổ chức, cá nhân với lãi suất rất cao. Ngoài ra, Như còn vay của nhiều ngân hàng khác trên 200 tỷ đồng. Do việc kinh doanh bất động sản thua lỗ, đến năm 2010, Như không còn khả năng thanh toán các khoản nợ trên.

Để có tiền trả nợ ngân hàng và các khoản nợ, lãi bên ngoài, Như đã lợi dụng chức danh là Kiểm soát viên - quyền Trưởng phòng giao dịch Điện Biên Phủ CN TP Hồ Chí Minh, trực tiếp đi gặp gỡ và giao dịch với đối tượng môi giới, người đại diện của 5 công ty TMCP đầu tư Hưng Yên, An Lộc, Bảo hiểm Toàn Cầu, Chứng khoán Saigonbank - Berjaya (SBBS) và Phương Đông.

Để thuyết phục các khách hàng, Như thoả thuận sẽ chi lãi suất ưu đãi vượt lãi suất trần nhà nước quy định, chi tiền chênh lệch ngoài hợp đồng, phí môi giới riêng cho những người đại diện các công ty trên đi giao dịch. Các khoản chi thêm này toàn bộ do Như lấy tiền cá nhân cho trả. Vì ham lãi suất cao nên các công ty trên đồng ý gửi tiền vào ngân hàng này.

Huyền Như tại phiên tòa.

Sau khi các công ty vừa chuyển tiền vào tài khoản thanh toán của họ mở tại Vietinbank, Như đã lập chứng từ, ký giả chữ ký của chủ tài khoản, sử dụng quyền trên hệ thống (là Kiểm soát viên, Trưởng phòng giao dịch) tiến hành các thao tác chuyển tiền từ tài khoản khách hàng sang tài khoản của Như. Với thủ đoạn nêu trên, Như đã chiếm đoạt trên 1.085 tỷ đồng của 5 công ty nói trên.

Được xác định là đồng phạm của Huyền Như, cáo trạng cho biết, Võ Anh Tuấn là người đi cùng Như ra Hà Nội gặp đại diện Công ty Hưng Yên. Tại cuộc gặp này, Tuấn biết Như có hành vi gian dối (như lấy tên giả, lấy danh nghĩa cán bộ của Vietinbank CN Nhà Bè do Tuấn làm Phó Giám đốc, đi huy động vốn của Công ty Hưng Yên) nhưng Tuấn vẫn để Như làm giả các hợp đồng tiền gửi của Vietinbank CN Nhà Bè với Công ty Hưng Yên, làm công ty này lầm tưởng chi nhánh ngân hàng nơi Tuấn đang phụ trách huy động tiền gửi nên họ đã chuyển tiền theo yêu cầu của Như. Từ hành vi giúp sức này, Tuấn được Như "lại quả" 10 tỷ đồng.

Với hành vi nêu trên, Như, Tuấn bị truy tố về tội "Lừa đảo...". Tại bản án hình sự phúc thẩm, Toà phúc thẩm TAND Tối cao (nay là TAND cấp cao) tại TP Hồ Chí Minh nhận định: Hành vi chiếm đoạt số tiền trên 1.085 tỷ đồng của 5 công ty nói trên có dấu hiệu của tội "Tham ô tài sản".

Tuy nhiên, quá trình điều tra lại, trên cơ sở xem xét, đánh giá động cơ, mục đích và phương thức thủ đoạn thực hiện hành vi phạm tội của Huyền Như, cơ quan điều tra (CQĐT) xác định, có lỗi của 5 công ty khi thực hiện thoả thuận trái pháp luật với Như trong việc gửi tiền hưởng lãi suất vượt trần trái quy định nhà nước, lỗi trong quá trình thực hiện giao dịch gửi tiền vào ngân hàng, lỗi không thực hiện đầy đủ trách nhiệm của chủ tài khoản trong việc quản lý, giám sát, phát hiện và xử lý kịp thời hành vi trái pháp luật của Như; đồng thời xem xét lỗi của ngân hàng này trong việc giám sát, quản lý tiền gửi của khách hàng thì xét cả quá trình từ khi Như hình thành ý thức chiếm đoạt đến khi tội phạm hoàn thành, xuyên suốt vụ án Huyền Như là hành vi "Lừa đảo...". Vì vậy, CQĐT khẳng định không có căn cứ để thay đổi tội danh từ "Lừa đảo..." sang "Tham ô..." đối với Như.

Về hành vi của 9 cá nhân khác được xác định là giúp sức cho Như chiếm đoạt 180 tỷ đồng tại 1 ngân hàng khác có chi nhánh TP Hồ Minh, CQĐT xác định: Những người này không gửi tiền tại Vietinbank CN Nhà Bè, nhưng do Như đề nghị họ đứng tên gửi tiền giúp nên những người này đã đứng tên ký hợp đồng tiền gửi. Khi Như vay vốn tại ngân hàng trên, những người này đã ký hợp đồng vay vốn thế chấp bằng các hợp đồng tiền gửi tại Vietinbank mang tên họ.

Theo CQĐT, hành vi nêu trên của những người này đã giúp sức cho Như trong việc chiếm đoạt 180 tỷ đồng của ngân hàng trên. Tuy nhiên, về ý thức chủ quan, những người này không biết được hợp đồng tiền gửi tại Vietinbank CN Nhà Bè là giả mạo nên chưa đủ căn cứ để xác định hành vi của họ đã cấu thành tội "Lừa đảo..." với vai trò đồng phạm giúp sức cho Như.