Sau mùa giải thành công với hơn 2.100 đơn đăng ký đến từ 371 trường THPT ở 61 tỉnh thành, Tiếng nói Xanh mùa 2 đã khép lại với đêm chung kết ấn tượng tại Trường Đại học VinUni. Đội Đại sứ xanh (THPT Huỳnh Thúc Kháng, Nghệ An) với ý tưởng hệ thống thùng rác thông minh tích hợp AI đã xuất sắc giành ngôi vị Quán quân bảng tiếng Việt, cùng đội Greenie Goofballs với mô hình Eco-Token ứng dụng blockchain trong du lịch xanh đã chiến thắng ở bảng tiếng Anh.

Đánh giá về chất lượng chung của mùa giải, các chuyên gia quốc tế trong Hội đồng Chuyên môn đều bày tỏ ấn tượng mạnh mẽ với sự sáng tạo, tính thực tiễn trong các giải pháp được đề xuất, cũng như tinh thần nghiêm túc và đam mê của thí sinh khi tham gia cuộc thi. Đặc biệt, nhiều ý tưởng không chỉ có khả năng áp dụng tại Việt Nam mà còn có tiềm năng nhân rộng ra khu vực Đông Nam Á.

Đột phá trong tư duy và cách tiếp cận

Bà Wen-Yu Weng (Anh), chuyên gia tư vấn chiến lược về năng lượng và cơ sở hạ tầng carbon thấp, thành viên Hội đồng Chuyên môn của cuộc thi, đánh giá cao sự chân thành và nghiêm túc trong cách các thí sinh thể hiện ý tưởng.

Bà Wen-Yu Weng cố vấn trực tiếp cho các bạn thí sinh trong cuộc thi

Không chỉ vậy, bà Weng còn ấn tượng với sự sáng tạo trong cách thí sinh thể hiện bản thân. Nhiều đội có những tên gọi và khẩu hiệu độc đáo, kết hợp với những hành động phối hợp nhỏ trên sân khấu, tạo nên không khí sôi động và thu hút. Đặc biệt, các bài thuyết trình đều được xây dựng với cấu trúc logic chỉn chu, thể hiện sự đầu tư nghiêm túc của thí sinh.

Một thành viên khác của Hội đồng Chuyên môn, ông Kithmina Hewage (Hong Kong, Trung Quốc), cố vấn chính sách phát triển cấp cao và thành viên Mạng lưới Chuyên gia của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, cũng đánh giá cao tính thực tiễn trong các giải pháp được đề xuất. "Các em đã tích lũy được nhiều kiến thức chuyên môn và suy nghĩ kỹ không chỉ về vấn đề, về giải pháp mà quan trọng là đã tính đến những thách thức cũng như tác động của các giải pháp đó", ông chia sẻ.

Theo ông Hewage, một điểm nổi bật của các thí sinh là khả năng kết nối vấn đề địa phương với bối cảnh toàn cầu. Nhiều giải pháp tập trung vào những thách thức môi trường mà cộng đồng đang phải đối mặt hàng ngày, từ rác thải thực phẩm đến tình trạng ngập lụt đô thị. Các em đã thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về bối cảnh địa phương và khả năng vận dụng kiến thức để đề xuất giải pháp phù hợp.

Bên cạnh đó, cách các thí sinh tiếp cận chuyên gia trong quá trình nghiên cứu khiến ông đặc biệt ấn tượng. Nhiều đội đã chủ động tìm kiếm sự tư vấn từ thầy cô, chuyên gia trong lĩnh vực và các cố vấn để hoàn thiện giải pháp của mình. Điều này không chỉ thể hiện sự nghiêm túc mà còn cho thấy khả năng tư duy độc lập và chủ động trong việc tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề môi trường.

Đổi mới trong phương pháp và nội dung tranh biện

Trong số các bài dự thi lọt vào vòng Đối đầu, đề tài về tiêu dùng xanh chiếm tỷ lệ cao nhất với 30,8%, tiếp theo là lối sống xanh (15%), du lịch xanh và giáo dục xanh (mỗi lĩnh vực 10%), và di chuyển xanh (9,2%). Con số này không chỉ cho thấy sự đa dạng trong mối quan tâm của thế hệ trẻ mà còn phản ánh rõ nét tinh thần trách nhiệm đối với các vấn đề môi trường cấp bách.

Ông Nguyễn Nhật Hùng, thành viên Hội đồng Chuyên môn, nhận định rằng mô hình của cuộc thi đã có sự đột phá so với các cuộc thi tranh biện thông thường. Nhiều thí sinh chưa có kinh nghiệm tranh biện quốc tế vẫn làm rất tốt trong suốt quá trình cuộc thi và thậm chí xuất sắc tiến đến vòng chung kết. Điều này cho thấy tiêu chí đánh giá của cuộc thi không chỉ tập trung vào kỹ năng tranh biện thuần túy mà còn chú trọng đến tính thực tiễn và khả năng lan tỏa của ý tưởng.

Ông Nguyễn Nhật Hùng đánh giá cao cách tiếp cận của các thí sinh tại Tiếng nói Xanh mùa 2

Theo ông, Hội đồng chuyên môn đánh giá thí sinh dựa trên ba tiêu chí chính: chất lượng ý tưởng và tính độc đáo, khả năng diễn giải với ban giám khảo; kỹ năng trình bày, bao gồm ngôn ngữ cơ thể, giọng nói và cách sử dụng từ ngữ; và cuối cùng là khả năng hiểu và trả lời câu hỏi của đội đối phương và giám khảo trong thời gian ngắn, đồng thời diễn giải câu trả lời đúng trọng tâm mà giám khảo mong muốn.

Bà Hyewon Rho, Giám đốc Điều hành Debate For All, đánh giá cao sự khác biệt của Tiếng nói Xanh so với các cuộc thi tranh biện khác: "Các giải đấu quốc tế thường bao gồm nhiều chủ đề khác nhau. Trong khi ở đây, toàn bộ cuộc thi tập trung vào môi trường và phát triển bền vững, điều này rất tốt vì đây thường là chủ đề ít được nhấn mạnh".

Tiềm năng lan tỏa khu vực

Một điểm đặc biệt được các chuyên gia quốc tế ghi nhận là các giải pháp được trình bày tại Tiếng nói Xanh mùa 2 không chỉ dừng lại ở phạm vi Việt Nam mà còn có tiềm năng lan tỏa ra toàn khu vực Đông Nam Á.

Ông Kithmina Hewage góp ý cho phần trình bày của các thí sinh trong buổi coaching 1:1

Theo ông Hewage, các giải pháp được đề xuất tại Tiếng nói Xanh không chỉ tiềm năng để góp phần giải quyết các vấn đề cụ thể tại Việt Nam, mà còn có thể trở thành nguồn tham khảo cho các sáng kiến tương tự tại các quốc gia láng giềng, từ đó thúc đẩy sự hợp tác khu vực trong việc ứng phó với các thách thức môi trường chung.

Trong khi đó, bà Hyewon Rho đánh giá cao tính thực tiễn trong các giải pháp môi trường. Theo bà, điểm mạnh của các đội thi là khả năng nghiên cứu kỹ lưỡng về những công nghệ mới có tiềm năng ứng dụng cao. Với những điều chỉnh phù hợp về mặt văn hóa và điều kiện địa phương, nhiều giải pháp có thể được nhân rộng tại các đô thị lớn trong khu vực.

“Hầu hết các giải pháp chúng ta nghe đều có thể áp dụng được ở nhiều quốc gia Đông Nam Á khác. Chỉ cần điều chỉnh một chút cho phù hợp với từng bối cảnh, nhiều giải pháp có thể áp dụng được ở các khu vực đô thị của Thái Lan, Myanmar, Campuchia, Indonesia hay Malaysia”, bà cho biết.