Cuối thế kỷ 19, các thương nhân Pháp và Hoa kiều chia nhau kinh doanh mảng xây dựng và tiêu dùng, xuất khẩu gạo ở Hà Nội. Tuy nhiên, có một "bóng hồng" mà giới thương gia phải kiềng nể. Đó là bà Tư Hồng.
Số phận chìm nổi
Bà Tư Hồng tên thật là Trần Thị Lan sinh ra và lớn lên trong một gia đình nghèo ở Hà Nam.
Lớn lên, Trần Thị Lan bộc lộ rõ tư chất thông minh, nhan sắc tuyệt trần với đôi mắt "nhãn trung hữu thủy (trong mắt có nước)’, khiến đàn ông mê đắm.
Năm 17 tuổi, gia đình vỡ nợ, Trần Thị Lan bị ép gả cho lý trưởng già làm vợ lẽ. Nhưng với suy nghĩ mạnh mẽ, vượt rào cản, định kiến đương thời, Trần Thị Lan không chấp nhận sống kiếp làm lẽ, bà bỏ trốn ra Nam Định làm thuê, kiếm sống.
 |
| Bà Tư Hồng sở hữu nhan sắc hơn người. Ảnh tư liệu |
Trong thời gian sống ở thành Nam, bà gặp người đàn ông bán bún xáo trâu và nảy sinh tình cảm. Về sống với nhau nhưng mãi cả hai không có con. Không những vậy, ở quê nhà, sau khi bố mẹ qua đời, em trai bà bị bắt để trừ nợ. Thương em, bà Lan dứt áo ra đi, tìm cách cứu em.
Một thời gian sau, bà gặp ông chủ buôn người Hoa, gốc Quảng Đông tên Hồng. Cả hai phải lòng nhau. Người đàn ông giàu có này đã bỏ ra một khoản lớn để giúp bà Lan cứu em. Sau đó, bà Lan theo chồng về Hải Phòng sinh sống. Tại đây, người ta gọi bà là "Thím Hồng".
Cuối năm 1890, công việc buôn bán thất bại, thua lỗ liên tiếp, ông chủ Hồng chán nản bỏ về nước, bỏ mặc luôn người vợ Việt Nam. Một mình bơ vơ, bà đành mở tiệm tạp hóa nhỏ kiếm sống.
Sau đó, bà lên Hà Nội sống, tự học tiếng Pháp, mở quán bán gạo ngoài đê, đi buôn chuyến mạn ngược. Tại Hà Nội, bà gặp viên quan tư Croibier Huguet (tên thường gọi Laglan). Chỉ một thời gian ngắn, bà trở thành phu nhân của quan tư Laglan. Đây chính là nguồn gốc của cái tên Tư Hồng (do chồng bà làm quan tư).
Không dựa dẫm chồng, thành đại gia khiến đàn ông kiêng nể
Thời bấy giờ, nữ nhi (nhất là người có nhan sắc) lấy chồng giàu thường an phận ở nhà, hưởng vinh hoa phú quý nhưng bà Tư Hồng thì khác.
Vốn sẵn trí thông minh, bà Tư Hồng dấn thân vào chốn thương trường và đạt được những thành công đáng nể. Đặc biệt, khi đó bà mới chỉ 23 tuổi.
Năm 1892, bà gây chấn động khi là người phụ nữ đầu tiên mang hồ sơ đến cơ quan sở tại, phụ trách về thương nghiệp xin thành lập công ty thầu An Nam.
 |
| Ảnh bà Tư Hồng chụp trước cửa căn biệt thự ở ngõ Hội Vũ được trưng bày ở bảo tàng Albert Kahn (Pháp). Ảnh: Vietnamnet |
Thông thạo tiếng Pháp, hiểu rõ luật và quy định của chính phủ bảo hộ nên bà Tư Hồng nhanh chóng được cấp phép mở công ty.
Việc bà mở công ty thầu khoán như một quả bom, gây chấn động giới thương gia. Vốn ngoại giao giỏi, mỗi lời bà Tư Hồng nói ra đều khiến cánh đàn ông phải nể phục.
Cuộc đời ai oán
Không chỉ nổi tiếng trong giới thương gia vì khả năng kinh doanh nhạy bén, gia sản thuộc hàng khủng, bà Tư Hồng còn được cho là người phụ nữ có tấm lòng nhân hậu. Sắc sảo, ghê gớm với giới nhà giàu nhưng bao dung với người nghèo.
Năm 1902-1903, ba tỉnh miền Trung mất mùa, thóc gạo khan hiếm, bà Tư Hồng đang cho chở đầy một thuyền gạo từ Nam ra Bắc, dự định để bán nhưng chứng kiến cảnh lầm than, bà quyết định chuyển số hàng đó vào miền Trung cứu tế.
Xinh đẹp, giỏi giang, trải qua 3 đời chồng nhưng bà Tư Hồng không có một mụn con. Chia tay với người chồng Pháp, bà sống một mình ở trang trại thuộc làng Bạch Mai (nay trong khu vực Đại học Bách khoa Hà Nội). Có người nói rằng, toàn bộ tài sản bà để lại cho em trai và các cháu, con của em.
