Gói thầu có giá 37,811 tỷ đồng, phát hành hồ sơ mời thầu (HSMT) từ ngày 4/5 - 26/5/2024. Chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng quận Cẩm Lệ, Công ty TNHH Tư vấn đấu thầu và Quản lý dự án miền Trung làm Bên mời thầu. Theo tìm hiểu, ngay sau khi phát hành HSMT, có ít nhất 5 văn bản làm rõ, 2 văn bản kiến nghị của nhà thầu về loạt bất cập cần được điều chỉnh, trong đó trọng tâm là yêu cầu về hợp đồng tương tự.

Cụ thể, đối với hợp đồng tương tự, HSMT quy định: “Trường hợp gói thầu gồm tổ hợp nhiều công trình, nhà thầu phải đáp ứng điều kiện đã hoàn thành toàn bộ hoặc hoàn thành phần lớn tối thiểu: 2 công trình có loại kết cấu dạng nhà, cấp III; 2 công trình có loại kết cấu hạ tầng kỹ thuật (cấp thoát nước), cấp IV; 2 công trình có loại kết cấu hạ tầng kỹ thuật (điện tổng thể), cấp IV; 2 công trình có loại kết cấu kết cấu bể chứa (độ sâu ngầm từ 3m đến 6m), cấp III; 2 công trình cung cấp và lắp đặt hệ thống phòng cháy chữa cháy, cấp IV; 2 công trình có loại kết cấu hạ tầng kỹ thuật (hệ thống xử lý nước thải công suất 40m3/ngày/đêm), cấp IV”.

Phản ứng với tiêu chí này, nhiều nhà thầu chỉ ra, Dự án được phê duyệt là loại công trình dân dụng, cấp III. Đây là một công trình độc lập, không phải tổ hợp nhiều công trình. Nhà thầu cho rằng, tiêu chí về hợp đồng xây lắp tương tự thì chỉ cần quy định theo hướng “nhà thầu đã thực hiện 1 hoặc 2 công trình dân dụng, cấp III có giá trị bằng khoảng 50% giá gói thầu” là phù hợp. Việc Bên mời thầu yêu cầu thêm về loại, cấp công trình đối với các hạng mục kỹ thuật so với quyết định phê duyệt là hành vi hạn chế nhà thầu. Cũng theo phản ánh, mẫu HSMT xây lắp ban hành kèm theo Thông tư số 06/2024/TT-BKHĐT hướng dẫn, việc phân cấp công trình được thực hiện theo Thông tư 06/2021/TT-BXD. Tuy nhiên, Thông tư 06/2021/TT-BXD không có quy định về cấp công trình trình hạ tầng kỹ thuật (điện tổng thể). Do đó, nhà thầu cho rằng yêu cầu như tại HSMT là không có cơ sở.

Tại yêu cầu về kỹ thuật, HSMT quy định: “Nhà thầu đề xuất cụ thể cơ sở, tổ chức có chức năng xử lý chất thải rắn theo quy định, đính kèm hợp đồng nguyên tắc hoặc giao kết dân sự với cơ sở, tổ chức này, trong đó có thể hiện nội dung “phục vụ Gói thầu Xây lắp Dự án Cải tạo, nâng cấp Trường Tiểu học Hoàng Dư Khương”. Đây là yêu cầu bị các nhà thầu xác định là gây hạn chế cạnh tranh.

Cũng theo các nhà thầu, căn cứ bản vẽ thiết kế đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt và HSMT, các hạng mục thi công đều nằm trong khuôn viên của Trường. Do đó, việc HSMT yêu cầu khi lập biện pháp kỹ thuật thi công, nhà thầu phải phân ranh giới từng khu vực thi công, mỗi khu vực đều phải bố trí các hạng mục phòng thí nghiệm hiện trường; đường phục vụ thi công; hàng rào tạm; trạm cấp điện, cấp nước, thoát nước; khu vực tập kết vật tư, tổ hợp cấu kiện, bãi đổ tạm... là không cần thiết, phức tạp hóa công tác lập hồ sơ dự thầu (HSDT).

Phản hồi nhà thầu, Bên mời thầu cho biết, về hợp đồng tương tự, theo Quyết định số 902/QĐ-UBND ngày 19/3/2024 của UBND quận Cẩm Lệ, Dự án là công trình dân dụng, cấp III, sử dụng cho mục đích dân dụng, trong đó có lắp đặt thiết bị công nghệ và bao gồm nhiều loại cơ sở, tiện ích hạ tầng kỹ thuật khác nhau. Do vậy, việc HSMT quy định phân chia loại kết cấu công trình trong tiêu chí đánh giá kinh nghiệm thực hiện hợp đồng xây lắp tương tự là đảm bảo đúng bản chất, đúng quy định hiện hành. Liên quan đến đề xuất biện pháp kỹ thuật thi công, Bên mời thầu cho rằng với các chỉ tiêu được quy định cụ thể, sẽ đánh giá được trình độ tổ chức thi công của nhà thầu.

Trao đổi với phóng viên, Chủ tịch UBND quận Cẩm Lệ Nguyễn Quang Vinh cho biết: “Công tác xây dựng HSMT và đánh giá HSDT được Chủ đầu tư giao đơn vị tư vấn thực hiện. Do đó, đơn vị tư vấn phải chịu trách nhiệm về các nội dung đã làm rõ, phúc đáp nhà thầu”.

Theo một chuyên gia đấu thầu, kiến nghị của các nhà thầu là có cơ sở. Bởi, trường hợp xác định công trình gồm nhiều tổ hợp, thì loại và cấp công trình của từng tổ hợp phải được thể hiện rõ trong quyết định phê duyệt đầu tư dự án. Trong trường hợp này, công trình được phê duyệt là công trình dân dụng, cấp III, với một công trình chính và các cấu phần/hạng mục hạ tầng kỹ thuật liên quan. Do đó, việc diễn giải, liệt kê chi tiết loại, cấp công trình/hạng mục tương tự là làm khó nhà thầu.

Mở rộng khảo sát của phóng viên cho thấy, tại nhiều gói thầu xây lắp thuộc các dự án đầu tư xây mới/cải tạo, nâng cấp công trình dân dụng tương tự gói thầu trên, thậm chí có kết cấu phức tạp hơn, thông thường HSMT đều đưa ra yêu cầu về hợp đồng tương tự xác định theo trường hợp công trình độc lập. Đơn cử như Gói thầu Xây lắp thuộc Dự án Nâng cấp, cải tạo Trường THPT Phúc Lợi, quận Long Biên, TP. Hà Nội (62 tỷ đồng); Gói thầu Xây lắp thuộc Dự án Trường THPT Mỹ Xuân, thị xã Phú Mỹ, Bà Rịa - Vũng Tàu (69 tỷ đồng)...