Đại tá Triệu Văn Điện

Từng là trinh sát đặc công, giỏi sử dụng các loại vũ khí, hành tung "xuất quỷ nhập thần" của tướng cướp Chung "Chón" (54 tuổi) nỗi ám ảnh kinh hoàng của người dân và các thương lái vùng biên ải Lạng Sơn những năm 1990.

Đại tá Triệu Văn Điện (hiện là Trưởng phòng Cảnh sát truy nã - Công an tỉnh Lạng Sơn) khi đó là Phó trưởng Phòng Cảnh sát hình sự cho hay vụ cướp nào Chung "Chón" cũng vác AK, lựu đạn và nhiều loại súng khác đi theo để sẵn sàng tiêu diệt nạn nhân. Biệt danh "Chón" theo tiếng Nùng nghĩa là "sóc", di chuyển nhanh như sóc. Tên tướng cướp này vốn là trinh sát đặc công tinh nhuệ, giỏi sử dụng các loại vũ khí.

Đầu tháng 1.1989, Chung "Chón" từng "xộ khám" vì tổ chức đồng bọn vác súng đi chặn xe và cướp tài sản của những người đi đường tại khu vực cầu Bản Liếp, xã Phú Xá, huyện Cao Lộc, Lạng Sơn. Đi tù chưa được bao lâu, tháng 5.1990, Chung "Chón" dùng lửa đốt phá cánh cửa buồng giam trốn thoát.

Như con sói thoát bẫy, đi tới đâu, hắn cũng thâu nạp thêm "tay chân", lấy cướp bóc làm kế sinh nhai, bắn nạn nhân làm trò giải trí và "thử súng". Điều lạ là mỗi lần đám đệ tử "xộ khám", hắn đều lọt lưới một cách ngoạn mục, lẩn trốn đi nơi khác và tiếp tục lập băng cướp mới.

Gây ra những vụ cướp táo tợn, tàn độc, băng cướp Chung "Chón" cũng không "chừa" những vụ cướp vặt. Từ cướp một con gà, nồi khoai lang đến hàng trăm triệu đồng, vụ nào chúng cũng vác súng ra bắn. Cuối tháng 2.1992, chúng từng xả hết 6 băng đạn chỉ để cướp một nồi khoai lang. Rất may nạn nhân kịp thời chạy thoát. Khoảng tháng 3.1992, hết tiền ăn tiêu, Chung lại cùng đồng bọn xách súng và lựu đạn đến khu vực xã Phú Xá để rình. Lần này, chúng cướp được 300.000 đồng và một con vịt góp giỗ sau khi đã bắn nạn nhân bị thương vào đùi.

Một tuần sau, đồng bọn của Chung sa lưới nhưng hắn trốn thoát. Ngày 27.12.1992, Chung cùng đồng bọn ra cầu Khánh Khê, huyện Văn Quan chặn xe cướp được 15 triệu đồng, bắn nạn nhân trọng thương.

Sự xuất hiện của băng cướp của Chung "Chón" khiến nhiều người dân ở mấy huyện biên giới như Cao Lộc, Bình Gia, Văn Quan, Bắc Sơn của tỉnh Lạng Sơn, cứ tối tối vội vàng cửa đóng then cài, không dám ra đường. Cánh lái xe tải đường dài từ miền xuôi lên hay các thương lái chuyên đánh hàng Trung Quốc đều phải đổi quy luật làm ăn, chỉ dám qua những vùng này vào ban ngày…

Trong khi các hoạt động điều tra đang được tiến hành thì một vụ án mạng nghiêm trọng nữa lại xảy ra. Ngày 24.4.1993, sau khi thành lập thêm một băng mới gồm Hoàng Văn Long, Đồng Văn Eng, Lăng Văn Nhàn, giao vũ khí cho từng tên, cả bọn ra đoạn đường rẽ vào xã Thụy Hùng, cách Dốc Quýt 500m ngồi rình. Tối hôm đó, anh Hoàng Văn Tiệp, cán bộ Thanh tra Công an tỉnh Lạng Sơn chở người nhà đi qua bị bọn cướp lao ra bắn nên đã dùng súng bắn trả khiến Eng trúng đạn.

Sau hồi đấu súng không cân sức, anh Tiệp bị Nhàn dùng súng AK bắn chết tại chỗ. Nhóm cướp tháo hạy, bỏ lại tên đồng bọn bị thương nặng.

Xác định đây là băng cướp nguy hiểm, chỉ có thể bắt hoặc tiêu diệt được Chung "Chón" mới làm tan rã được, kế hoạch vây bắt được vạch ra tỉ mỉ. Hàng ngày, các trinh sát tuần tra công khai dọc tuyến quốc lộ 1, các tuyến đường liên huyện, liên xã ở các huyện: Văn Quan, Bình Gia, Bắc Sơn, Cao Lộc - nơi Chung "chón" và đám tay chân thường hoạt động để chúng không dám lộ diện, dần dần co cụm lại. Mặt khác, cơ quan điều tra đồng thời phối hợp với lực lượng quân đội đóng trên địa bàn sẵn sàng bắt giữ, hoặc tiêu diệt tại chỗ nếu hắn manh động chống trả.

Về phía Chung, sau khi bắn chết anh Tiệp đã tiếp tục thu nạp đệ tử, lập một băng cướp mới. Tuy nhiên, chúng hoạt động cầm chừng hơn bởi sự tuần tra gắt gao của công an. Biết nhóm cướp lẩn trốn trong rừng hồi thuộc huyện Cao Lộc nhưng các trinh sát không thể tìm ra chỗ ở, bởi rừng núi mênh mông, bạt ngàn, chúng lại thường xuyên thay đổi địa điểm.

Thời điểm này, nguồn tin trinh sát cho hay, Chung dù có vợ con đề huề nhưng cặp bồ với Vi Thị Vị, ở huyện Cao Lộc và có với nhau một con trai. Dù không về thăm nhà, nhưng hàng tháng Chung lại đến thăm bồ và con riêng. Vị có 3 em trai từng tham gia các băng cướp của Chung. Trong số này, một người lãnh án 7 năm, một bị tuyên phạt hơn 10 năm tù. Sau khi được vận động, thuyết phục, người em trai thứ ba tên là Hạt chọn con đường lập công chuộc tội, hợp tác với công an.

Thượng uý Triệu Văn Điện được Ban chuyên án giao nhiệm vụ phụ trách tổ truy bắt. Anh cùng trinh sát Đoàn Minh Hà và Đội trưởng Đặc nhiệm Phòng Cảnh sát hình sự Hoàng Văn Nam (hiện là Phó phòng Cảnh sát bảo vệ và hỗ trợ tư pháp, Công an tỉnh Lạng Sơn) theo dõi sát sao nhà Vị, đưa tiền cho Hạt thường xuyên mua đồ tổ chức ăn uống mời Chung đến.

Gần đến Tết nửa năm (ngày 6.6 âm lịch) của đồng bào dân tộc Nùng, Ban chuyên án quyết định lựa chọn làm thời điểm phá án. Đêm 1.8.1993, đúng kế hoạch sau khi ăn uống no say, Chung lên giường đi ngủ. Hạt lẩn ra ngoài báo tin cho trinh sát. Ngay lập tức, các lực lượng tác chiến của Cục Cảnh sát hình sự và Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Lạng Sơn đã đi bộ hơn 5km vào đến nhà của Vị để tổ chức vây bắt.

Mọi hành động đều đảm bảo bí mật tuyệt đối. Tuy nhiên, trong nhà có người già và trẻ nhỏ, lại đề phòng Chung "Chón" cảnh giác đổi chỗ ngủ, nên các trinh sát phải áp sát tận nơi để xác định vị trí. Kiên trì bao vây đến 4 rưỡi sáng thì mẹ Vị dậy trước để vệ sinh cá nhân. Ngay lập tức, anh Điện tiến lại rút thẻ ngành và dặn dò bà lão vào gọi hai cháu dậy, thả trâu ra khỏi chuồng để tránh đạn lạc.

Tiếng loa kêu gọi đầu hàng vang lên nhưng tên tướng cướp vẫn cố thủ trong nhà. Trinh sát ném quả lựu đạn hơi cay thứ 3, hắn mới chịu ra ngoài. Đề phòng hắn cất giấu lựu đạn, vũ khí trong người nên các trinh sát yêu cầu phải cởi hết quần áo, xoè tay, kiễng chân đi ra. Nhưng vừa ra khỏi đám khói, hắn đã vụt chạy ra cửa sau hòng tẩu thoát vào rừng. Thượng uý Điện và anh Nam nhanh như cắt đã dùng võ thuật quật ngã tên tướng cướp. Kiểm tra trong nhà, các trinh sát thu được một khẩu súng Colt, 60 viên đạn, một quả lựu đạn đã rút chốt mà Chung mưu mô để ngay trước cửa khi hắn phải ra khỏi nhà.

Ngay sau đó, tay chân của hắn là Long, An cũng sa lưới. Chung bị kết án tử hình, Long lãnh án 14 năm tù, An bị án 7 năm tù. Vị thì mới đây bị Công an tỉnh Hải Dương bắt về tội Lưu hành tiền giả, đang thụ án tù.

Kết thúc chuyên án, với những thành tích xuất sắc, thượng uý Điện được phong quân hàm vượt cấp, được mời đi báo cáo điển hình tiên tiến tại nhiều hội nghị của Bộ Công an.