Trong một tuyên bố được đưa ra ngày 21/10, cựu Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario nhận định: "Tuyên bố chia tay với Mỹ và vội vàng ôm lấy người hàng xóm vốn kịch liệt bác bỏ luật pháp quốc tế là không thể hiểu nổi và thiếu khôn ngoan. Chúng ta phải đi cùng với các quốc gia có những giá trị mà chúng ta chia sẻ như dân chủ, tôn trọng nhân quyền và các quy định của pháp luật. Nếu làm khác đi, đó không phải là những gì mà người Philippines vốn theo đuổi và cũng không phải là những gì mà chúng ta đang làm”.

Ông Albert del Rosario từng giữ chức Ngoại trưởng Philippines dưới thời Tổng thống tiền nhiệm Benigno Aquino III. Ảnh The Philippine Star

Ngày 20/10, trong chuyến thăm chính thức cấp nhà nước tại Bắc Kinh, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte tuyên bố chia tay với Mỹ, sau cuộc gặp song phương với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ông Duterte nói thêm rằng Philippines sẽ chia tay với Mỹ cả về quân sự lẫn kinh tế.

Ngoài hy vọng tăng cường quan hệ với Trung Quốc, Tổng thống Duterte cho biết ông cũng sẽ nói chuyện với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ông Dutrete nói thêm: “…Có lẽ tôi cũng sẽ đi sang Nga để nói chuyện với (Tổng thống Vladimir) Putin và nói với ông ấy rằng ba nước chúng ta - Trung Quốc, Philippines và Nga - chống lại cả thế giới”.

Đây là một sự thay đổi đáng kể trong chính sách đối ngoại dưới thời Tổng thống Duterte so với chính sách đối ngoại của Tổng thống tiền nhiệm Benigno Aquino III, người mà ông Del Rosario phục vụ trên cương vị Ngoại trưởng Philippines.

Trong năm 2014, Philippines đã kiện Trung Quốc lên Tòa Trọng tài ở La Haye về tuyên bố lãnh thổ tham lam phi lý của Bắc Kinh ở Biển Đông và đã thắng kiện trong tháng 7/2016.

Trung Quốc đã nhiều lần tuyên bố không công nhận phán quyết của Tòa Trọng tài ở La Haye và Tổng thống Duterte đã cho biết ông sẽ không đề cập đến phán quyết Biển Đông trong chuyến thăm chính thức Trung Quốc bốn ngày.

Trong nhiều sự kiện, Tổng thống Duterte cũng đã nhấn mạnh rằng ông chán ngấy chương trình nghị sự của phương Tây vốn có tính áp đặt đối với chính sách đối ngoại của Philippines.

Hôm 20/10, tại Bắc Kinh, Tổng thống Duterte tuyên bố rằng “đã đến lúc nói lời tạm biệt" với Mỹ và theo đuổi “đường lối (đối ngoại) mới”.