Sáng 26/6, tiếp tục Chương lập pháp tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã tiến hành thảo luận dự Luật Di sản văn hoá (sửa đổi).

Ngăn chặn nạn chảy máu cổ vật ra nước ngoài

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Thích Đức Thiện (đoàn Điện Biên) đánh giá, Dự thảo Luật Di sản văn hóa sửa đổi lần này được đánh giá là có nhiều điểm mới về di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia phù hợp với thực tiễn hiện nay hướng tới phát triển công nghiệp văn hóa và phù hợp với công ước của UNESCO.

Quan tâm tới quy định đăng ký di vật, cổ vật tại điều 39 dự thảo Luật: Nhà nước khuyến khích tổ chức, cá nhân đăng ký di vật, cổ vật thuộc sở hữu của mình với Sở VHTTDL nơi thường trú, đại biểu cho rằng, việc quy định đăng ký di vật, cổ vật là hết sức cần thiết. Qua đó, chúng ta có thể quản lý, nhận diện qua mã số; hình thành bộ dữ liệu di sản; quản lý việc trao đổi, mua bán di vật, cổ vật; ngăn ngừa vấn nạn đánh cắp di vật, cổ vật trong các di tích. Đồng thời, cũng như ngăn chặn nạn chảy máu cổ vật ra nước ngoài.

Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần quy định mối liên hệ ràng buộc, chặt chẽ giữa việc đăng ký di vật, cổ vật với lợi ích, quyền lợi của chủ sở hữu khi tham gia vào thị trường trao đổi, mua bán, trưng bày các di vật, cổ vật được đăng ký. Có như vậy thì việc khuyến khích đăng ký mới có hiệu quả.

Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ cần có chiến lược hồi hương cổ vật, đưa di vật, cổ vật có nguồn gốc Việt Nam ở nước ngoài về nước.

"Để thực sự khuyến khích tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước phát hiện, mua, hiến tặng, chuyển giao cho Nhà nước di vật, cổ vật có nguồn gốc Việt Nam ở nước ngoài về nước thì dự thảo Luật cần tính đến việc quy định miễn các loại thuế, phí liên quan cho các di vật, cổ vật được hồi hương về nước không vì mục đích trao đổi, mua bán, kinh doanh kiếm lời. Có như vậy mới thực sự thu hút nguồn lực cho hồi hương cổ vật về nước", đại biểu nêu quan điểm.

Bổ sung quy định hỗ trợ "báu vật nhân văn sống" 

Đóng góp ý kiến hoàn thiện dự thảo Luật Di sản Văn hóa (sửa đổi), đại biểu Trần Thị Vân (đoàn Bắc Ninh) quan tâm đến các chính sách hỗ trợ nghệ nhân được quy định tại Điều 13 của dự thảo Luật lần này.

Theo đại biểu Trần Thị Vân, nghệ nhân được ví như báu vật nhân văn sống, sợi dây níu giữ các yếu tố văn hóa dân gian và là người giữ lửa cho di sản. Tuy nhiên, Luật Di sản văn hóa (2001) chưa quy định chính sách đãi ngộ đối với nghệ nhân, đến năm 2009, Luật Sửa đổi bổ sung một số điều Luật Di sản văn hóa quy định tại Điều 26, trợ cấp sinh hoạt hàng tháng và ưu đãi đối với nghệ nhân đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu có thu nhập thấp và hoàn cảnh khó khăn.

Đến năm 2015, Chính phủ ban hành Nghị định 109/2015/NĐ-CP về hỗ trợ đối với nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn. Nhưng theo Báo cáo tổng kết thi hành Luật Di sản Văn hóa, từ khi Luật được ban hành đến nay chỉ có 20/1881 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu được hưởng chế độ này.

Đồng thời, đại biểu Trần Thị Vân đề nghị bổ sung thêm “nghệ nhân dân gian” vào đối tượng được hưởng chính sách cùng nghệ nhân Nhân dân và nghệ nhân ưu tú vào dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi).

Liên quan đến chế độ hỗ trợ mai táng đối với nghệ nhân khi qua đời, đại biểu Trần Thị Vân cho rằng việc ban hành chế độ này là cần thiết nhằm ghi nhận, công lao, đóng góp, cống hiến của các nghệ nhân đối với các di sản văn hóa.