Trong một bức thư gửi các lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ viện Mỹ hôm 8/10, Nhà Trắng nói cuộc điều tra luận tội vi phạm tiền lệ cũng như quyền được đối xử công bằng của Tổng thống Trump, đến mức khiến cả ông lẫn cơ quan hành pháp đều sẽ không sẵn lòng đưa ra lời khai hay tài liệu. Động thái táo bạo này dọn đường cho một cuộc đụng độ về hiến pháp, theo New York Times.

"Những hành động chưa từng có tiền lệ của các vị đã khiến tổng thống không còn lựa chọn nào khác", lá thư 8 trang, được ký bởi luật sư Nhà Trắng Pat A. Cipollone, viết.

"Để hoàn thành nghĩa vụ của mình đối với người dân Mỹ, Hiến pháp, Cơ quan Hành pháp và tất cả chủ nhân tương lai của Văn phòng tổng thống, Tổng thống Trump và chính quyền của ông không thể tham gia vào cuộc điều tra mang tính đảng phái và vi hiến của các vị trong trường hợp này".

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AP.

Hạ viện Mỹ, do đảng Dân chủ kiểm soát, đang dẫn dắt cuộc điều tra luận tội Tổng thống Trump, sau cáo buộc ông gây sức ép yêu cầu lãnh đạo Ukraine điều tra cựu phó tổng thống Joe Biden, một trong những đối thủ lớn nhất của ông trong cuộc bầu cử 2020. Việc Nhà Trắng một mực từ chối hợp tác cho thấy chiến lược của họ là đấu tranh với phe Dân chủ trước tòa và ngăn chặn cuộc điều tra chừng nào còn có thể.

Trước khi lá thư được công bố, Nhà Trắng đã chặn cuộc điều trần đối với một trong những nhân chứng chủ chốt, Gordon Sondland - đại sứ Mỹ tại EU. Phe Dân chủ đã nói rằng họ sẽ xem việc này là một hành vi cản trở "chức năng hiến định của quốc hội Mỹ - cơ quan ngang hàng với chính phủ".

"Bằng cách không cho chúng tôi nghe lời khai từ nhân chứng này và có được những tài liệu này, tổng thống và ngoại trưởng đang thực hiện những hành động ngăn cản chúng tôi biết được những sự thật cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia", ông Adam Schiff, chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ, nói.

Quyết định không cho ông Sondland điều trần trước Hạ viện được đưa ra vào phút chót, sau khi vị đại sứ đã bay từ châu Âu về Washington và các nhà lập pháp để trở lại sau kỳ nghỉ 2 tuần để theo dõi phiên điều trần.

Ông Sondland được xem là nhân vật chủ chốt trong cuộc điều tra liệu Tổng thống Trump có sử dụng gói viện trợ an ninh trị giá 391 triệu USD làm lợi thế mặc cả để đổi lại việc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ điều tra ông Biden và con trai ông này. Dù Ukraine không phải là thành viên EU, ông Trump đã chỉ thị vị đại sứ, một người kinh doanh khách sạn giàu có, dẫn dắt việc xử lý quan hệ giữa Washington và Kiev.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi nói giờ còn quá sớm để quyết định có đưa ra cáo trạng luận tội tổng thống dựa trên vấn đề cản trở công lý hay không. Một cáo trạng như vậy sẽ giống với cáo trạng được Ủy ban Tư pháp Hạ viện Mỹ đưa ra trong cuộc điều tra luận tội Tổng thống Richard Nixon những năm 1970, trong vụ bê bối Watergate.

"Tổng thống đang cản trở quốc hội biết được sự thật mà chúng ta cần", bà Pelosi nói với phóng viên tại Seattle trong một sự kiện không liên quan. "Ông ta hành động như vậy là lạm dụng quyền lực".

*) Title do Kiến Thức biên tập lại