Giếng làng được đào vào những năm giữa thế kỷ 17, do ông tổ của dòng họ Trần Kim - Trần Vĩnh (1620 - 1668), người mở đất lập làng Đông Trung khởi tạo nên. Tương truyền, giếng Thang là nơi có mạch nước tốt, được đào 3 ngày đêm mới hoàn thành.
Sự độc đáo của giếng Thang là thành giếng được ghép từ 8 phiến đá xanh, bằng hệ thống mộng âm – dương chứ không dùng hồ vữa, tạo thành một hình vuông, mỗi cạnh dài 2m cao khoảng 0,4m, nay thì hơn 0,6m.
Vào thời Nguyễn (giữa thế kỷ 19), khi giếng đã có 200 tuổi, con dâu của dòng họ Nguyễn Cảnh là bà Tú Lường đã cùng chồng ra Bắc thuê thợ đẽo đá mang về ghép nên thành giếng này.
Giếng được xây bằng gạch mộc từ dưới đáy lên theo hình tròn, trên thành giếng thì ghép đá hình vuông theo quan niệm “trời tròn đất vuông”. Điều kỳ lạ là mực nước trong giếng luôn cao hơn mặt ruộng gần bên, những năm trước, thường tràn lên thành giếng chảy ra ngoài. Dù hạn lớn đến đâu, nước giếng Thang vẫn chưa bao giờ cạn.
 |
| Giếng được xây gạch mộc từ dưới đáy lên theo hình tròn, trên thành thì hình vuông theo quan niệm “trời tròn đất vuông” của người xưa. Ảnh: Huy Thư |
 |
| Nước giếng Thang luôn mát ngọt trở thành nguồn nước quý của làng. Ảnh: Huy Thư |
Với chất nước mát ngọt, nấu nước chè, nấu cơm, nấu rượu đều ngon, giếng Thang từ lâu đã trở thành nguồn nước quý của làng. Biết bao thế hệ người làng đã gắn bó, lớn lên và trưởng thành nhờ nước giếng Thang.
Năm 2015, người dân xã Đông Sơn, cả những người con xa quê, các hội đồng hương, những nhà doanh nghiệp đóng trên địa bàn…đã chung tay quyên góp được hơn 216 triệu đồng để tu tạo lại giếng Thang. Đợt tu tạo “quy mô” này, giếng đã được lát nền bằng gạch đỏ, xây tường bao bằng đá ong, nâng thành giếng, dựng bia dẫn tích...
 |
| Sau bao đổi thay, giếng Thang vẫn nằm ở vị trí đẹp: cạnh đường làng, trên có vườn rau, dưới có ruộng lúa, người người qua lại đông vui. Ảnh: Huy Thư |
Tồn tại qua hàng trăm năm, giếng Thang cổ kính đã trở thành chứng tích sinh động cho bề dày văn hóa lịch sử lâu đời của một vùng quê. Người dân làng Đông Trung nói riêng và xã Đông Sơn nói chung vẫn luôn tự hào về giếng cổ quê mình - một nét đẹp xưa, hiếm có.
