Tại Việt Nam, bức xúc tìm đến cái chết là nguyên nhân gây tử vong thứ hai ở những người trẻ tuổi, chỉ đứng sau tai nạn giao thông. Đây thực sự là hiện tượng đáng báo động.

Thanh thiếu niên trầm cảm gia tăng

Ngày 2/10 vừa qua, người dân ở khu đô thị Tây Đô - Hà Nội đã bàng hoàng khi chứng kiến cái chết của một nữ sinh 16 tuổi đang học tại một trường chuyên ở Hà Nội. Em tự tử bằng cách gieo mình từ tầng 25 xuống đất. Theo thông tin ban đầu từ phía nhà trường, gần đây nữ sinh này có biểu hiện trầm cảm. Theo người thân, bố mẹ của nạn nhân đã ly hôn và nữ sinh này đang ở với mẹ.

Nhiều học sinh - sinh viên được gia đình đưa đến bệnh viện với dấu hiệu stress, trầm cảm và có ý định tự sát.

Trước đó, chiều 30/9, một nam sinh lớp 10 ở Quảng Ninh để lại thư tuyệt mệnh rồi nhảy từ tầng 5 trong khuôn viên nhà trường. Trước đó nữa, vào tháng 7, Nguyễn Đức A. (SN 1998, quê Thanh Hóa), sinh viên năm nhất Học viện Bưu chính Viễn thông, được cho là đã nhảy từ tầng tum của khu ký túc xá Trường ĐH Kiến trúc Hà Nội xuống đất, tử vong tại chỗ. Qua xác minh ban đầu, gia đình A. có hoàn cảnh đặc biệt, mẹ mất 8 năm nay, bố có biểu hiện không bình thường hay đi lang thang.

Nhiều chuyên gia cho rằng tỉ lệ thanh thiếu niên bị trầm cảm ngày càng nhiều hơn. Trung bình mỗi ngày tại Viện Sức khỏe tâm thần - Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận khoảng 200 bệnh nhân đến khám, trong đó có nhiều em chỉ 15-16 tuổi. Một thách thức hiện nay, theo các bác sĩ điều trị rối loạn tâm thần, là phần lớn bệnh nhân trầm cảm đều không được nhận biết và điều trị sớm; 80% bệnh nhân trầm cảm thường chậm trễ trong việc phát hiện và điều trị đúng chuyên khoa. Đáng lo ngại là khi trầm cảm nặng, người bệnh luôn có ý nghĩ chết chóc, muốn tự sát...

Hãy giúp trẻ gỡ rối

Đánh giá về hiện tượng ngày càng nhiều học sinh tự tử, tìm đến cái chết để giải quyết những khúc mắc trong cuộc sống, PGS-TS Trịnh Hòa Bình, Giám đốc Trung tâm Điều tra dư luận xã hội - Viện Xã hội học, cho rằng ở giai đoạn giao thời giữa "trẻ con" và "người lớn", trẻ thường rất nhạy cảm, mong manh trong tâm hồn và cách nghĩ nên khi có những rắc rối dù rất nhỏ cũng dễ dàng suy sụp. Do vậy, trong giai đoạn này rất cần sự quan tâm của gia đình, bạn bè và nhà trường để có thể động viên, tham gia gỡ rối giúp các em vượt qua những áp lực từ cuộc sống hằng ngày. Trong khi đó, điều dễ nhận thấy là đa số trường hợp học sinh tự tử thường là những em chăm ngoan, rất ít bị trách phạt. "Phải chăng các em đã không được trang bị tâm thế cần thiết trong cuộc sống, nên khi gặp vấn đề khó khăn, trẻ cảm giác không ai hiểu và coi trọng mình. Đó là chưa kể mỗi khi trẻ mắc lỗi, nhiều bậc phụ huynh còn có những lời nói vô tình xúc phạm đến trẻ như "biết vậy tao không sinh ra đứa con như mày" - PGS Bình nhận định.

PGS-TS Nguyễn Phương Hoa, Bộ môn Y tế gia đình Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết có nhiều bậc phụ huynh khi tìm đến tư vấn tâm lý thừa nhận rằng họ không thường xuyên trò chuyện với con. Một phần vì không có nhiều thời gian, phần vì không có "tiếng nói chung". Thậm chí, có những trường hợp cha mẹ sẵn sàng lắng nghe nhưng lại xem nhẹ vấn đề của con, coi đó chỉ là "chuyện vặt" trẻ con. "Lứa tuổi vị thành niên rất phức tạp, khi trẻ muốn được quan tâm, nghĩa là muốn chứng tỏ mình là người lớn. Do vậy, khi bị cha mẹ "đánh giá thấp", trẻ sẽ dễ tổn thương, chán chường, nghĩ rằng cha mẹ không quan tâm hay yêu thương mình. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ có thể đẩy trẻ đến hành vi tự tử" - PGS Phương Hoa chia sẻ.

Còn theo TS Vũ Thu Hương, giảng viên Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, ở độ tuổi học sinh, do những thay đổi về hormone tăng trưởng trong giai đoạn dậy thì khiến khả năng kiềm chế tâm lý của các em rất kém. Khi có biến cố, thường các em sẽ không đủ bình tĩnh để phân tích đúng sai và đưa ra quyết định tự tử rất nhanh.