Trong đợt mưa lũ vừa qua, người dân liên tục bắt được các con cá sấu hỏa tiễn. Gần nhất ngày 14/10, anh Trần Văn Đạt, ở thôn Tường Thuy 3, xã Trác Văn, huyện Duy Tiên, Hà Nam đã bắt được một con cá sấu hỏa tiễn nặng 28kg trong lúc đi kiểm tra mực nước ở khu vực nhà mình. Trước đó, một người dân Thanh Hóa đã bắt được một con cá sấu hỏa tiễn, với chiều dài khoảng 1m, nặng hơn 11kg trong lúc đánh cá trên đồng theo dòng nước lũ.

Con cá sấu hỏa tiễn ở Thanh Hóa. Nguồn ảnh: Dân Việt

Theo tìm hiểu, cá sấu hỏa tiễn là loài cá nước ngọt lớn nhất ở Bắc Mỹ. Chúng có tên tiếng Anh là Alligator gar, tên khoa học là Atractosteus spatula và cũng được gọi là "cá nguyên thủy" hay "cá hóa thạch sống" vì chúng vẫn giữ được một số đặc điểm hình ảnh của tổ tiên đầu tiên. Cái tên cá sấu hỏa tiễn bắt nguồn từ sự giống nhau ở một số bộ phận giữa chúng với cá sấu Mỹ, đặc biệt là ở đặc điểm mõm dài và hàm răng sắc nhọn.

Một số báo cáo khoa học cho biết, cá sấu hỏa tiễn khi trưởng thành có thể đạt tới chiều dài khoảng 3m, nặng đến 140kg.

Thân của cá sấu hỏa tiễn có hình ngư lôi, thường có màu nâu hoặc ô liu, phai sang các bề mặt bụng thành màu xám hoặc màu xám nhạt. Vảy của chúng cũng rất khác biệt, không giống như vảy của những con cá thông thường. Vảy của cá sấu hỏa tiễn có hình dạng giống như kim cương, có cạnh gồ ghề, được bao phủ bảo một loại chất kỳ lạ giống như tráng men. Thú vị hơn, vảy của cá sấu hỏa tiễn gần như không thể tháo gỡ được và hình thành nên cơ chế phòng vệ tuyệt vời của chúng.

Hàm trên của cá sấu có một hàng răng kép lớn và rất sắc, được sử dụng để cắn và giữ con mồi. Loài này có mang nhưng chúng cũng có một loại phổi đặc biệt, giúp bổ sung hô hấp. Hơn nữa, bàng quang của cá sấu hỏa tiễn có cấu tạo đặc biệt, không những giúp chúng nổi trong nước và còn cho phép chúng có thể lấy oxy trong không khí.

Đây là loài cá cô đơn và tương đối thụ động. Chúng dường như rất chậm chạp, săn mồi theo kiểu lén lút phục kích, không phải là kẻ thích những màn săn giết đẫm máu.

Cá sấu hỏa tiễn sống thọ, trưởng thành muộn. Khoảng 10 tuổi, những con cá sấu cái mới được cho là trưởng thành về giới tính. Con đực trưởng thành sớm hơn, chỉ mất khoảng một nửa thời gian. Thời gian sinh sản của cá sấu hỏa tiễn là vào mùa xuân, chúng cũng khá khắt khe trong việc  đòi hỏi môi trường và điều kiện cần thiết để sinh sản. Theo nghiên cứu, một con cá sấu hỏa tiễn cái có thể đẻ tới 150.000 quả trứng trong một lần sinh đẻ. Trứng của cá sấu là màu đỏ tươi và có hại cho con người nếu nuốt phải. 

Trước đây, cá sấu hỏa tiễn bị coi là "cá tạp", "loài gây phiền toái", chúng bị đánh bắt rất nhiều dẫn đến hiện tượng những quần thể cá sấu hỏa tiễn bị tống xuất khỏi nhiều khu vực. Bên cạnh đó, do hậu quả của việc phá hủy môi trường sống, số lượng cá sấu hỏa tiễn trong tự nhiên sụt giảm nghiêm trọng. 

Rất may, cá sấu hỏa tiễn nằm trong dạng cá rộng muối euryhaline, chúng có thể thích ứng với độ mặn khác nhau từ hồ nước ngọt đến đầm lầy, từ đầm đến vùng nước lợ, vùng cửa sông và dọc theo Vịnh Mexico nên chúng chưa bị đồn đến bước có nguy cơ tuyệt chủng. 

Hiện, cá sấu hỏa tiễn đã được bảo tồn và đang phát triển trở lại. Chúng cũng được một số cơ quan tài nguyên của bang và liên bang liên tục giám sát quần thể trong tự nhiên để kịp thời có biện pháp can thiệp khi có vấn đề phát sinh.