Không thể tin nổi phiên bản MiG-21 hạ cánh như…trực thăng

(Kiến Thức) - Hóa ra trong lịch sử, Liên Xô đã từng nghiên cứu phát triển phiên bản cất cánh ngắn, hạ cánh thẳng đứng của dòng máy bay tiêm kích MiG-21.

28/01/2017 07:14 Nguyễn Vũ

Xem toàn bộ ảnh

Tháng 9/1962, sau khi chấm dứt công việc với dự án tiêm kích E-8 ở phòng thiết kế OKB 155, các kỹ sư ở đây bắt tay vào thiết kế máy bay tiêm kích mới được định danh là MiG-21PD. Công việc nghiên cứu chế tạo máy bay tiêm kích MiG-21 có khả năng cất hạ cánh độc đáo được chính thức bắt đầu theo nghị quyết của Ban chấp hành TW Đảng Cộng sản Liên Xô (KPSS) và Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô ngày 3/12/1963. Nguồn ảnh: ModDB — Tháng 9/1962, sau khi chấm dứt công việc với dự án tiêm kích E-8 ở phòng thiết kế OKB 155, các kỹ sư ở đây bắt tay vào thiết kế máy bay tiêm kích mới được định danh là MiG-21PD. Công việc nghiên cứu chế tạo máy bay **tiêm kích MiG-21** có khả năng cất hạ cánh độc đáo được chính thức bắt đầu theo nghị quyết của Ban chấp hành TW Đảng Cộng sản Liên Xô (KPSS) và Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô ngày 3/12/1963. Nguồn ảnh: ModDB

Văn kiện này quy định xem xét các phương án máy bay mang các động cơ nâng RD36-35 (trong ảnh), động cơ hành trình R21F-300 và R27F-300. Nguồn ảnh: Missieles

Từ năm 1962 ở Rưbinsk người ta đã chủ động nghiên cứu chế tạo động cơ nâng RD36-35 kích thước nhỏ có công suất riêng cao đến tới hạn. Việc lắp chúng lên máy bay cho phép giảm khoảng cách cất - hạ cánh 2,4– 4 lần. Điều đó có nghĩa là thời điểm bấy giờ Liên Xô quyết định phát triển một mẫu máy bay cất cánh đường băng ngắn, hạ cánh thẳng đứng (STOL). Nguồn ảnh: Missieles

Để hoàn thiện động cơ nâng RD-36-35 và kiểm tra phương án MiG-21PD tương lai được đề xuất, người ta đã thay đổi một chiếc MiG-21PFS để chế tạo mẫu thử E-7PD. Người ta đã làm thân dài thêm 900 mm, lắp vào sau cabin một cặp động cơ tuốc bin phản lực TRD sức đẩy mỗi chiếc 2.350 KG (gần 23.500KN). Không khí được cấp đến động cơ qua cửa được mở ra khi cất và hạ cánh. Nguồn ảnh: ModelsUA

Dù đã tăng chiều dài thân máy bay, vẫn phải hạn chế nhiều dự trữ nhiên liệu trên máy bay, do đó thời gian chuyến bay không quá 15-17 phút. Đã buộc phải làm càng không thu lại, vì các nghiên cứu đã được tiến hành ở tốc độ thấp đặc trưng cho chế độ cất hạ cánh. Ở bề mặt dưới thân máy bay, chỗ lắp động cơ bổ sung có các cửa lật làm nghiêng dòng khí đi một góc đến năm độ về phía trước, đến mười độ về phía sau. Nguồn ảnh: airwar.ru

Chuyến bay đầu tiên của máy bay tiêm kích E-7PD do phi công thử nghiệm P. M. Ostapenko lái đã được thực hiện ngày 16/6/1966. Sau đó các phi công B. F. Orlov và A. V. Fedotov đã tham gia thử nghiệm. Nguồn ảnh: prototypes

B. F. Orlov kể: “Cất và hạ cánh trên chiếc máy bay này đã không đơn giản chút nào. Dòng khí thổi ra của các động cơ nâng khi ở mặt đất tỏa ra xung quanh, tạo ra hiệu ứng hút dưới cánh. Khi tốc độ và độ cao thay đổi thì ảnh hưởng của dòng khí cũng khác đi đối với lực nâng máy bay, cả đối với độ ổn định và khả năng điều khiển máy bay. Nếu như khi cất cánh khó khăn ít hơn, chỉ là sự lấy cân bằng không lớn lắm khi phải giữ cần lái cố định, mà việc giữ nó sau khi rời mặt đất không phải là khó lắm, thì khi hạ cánh sự “hút” này tạo thêm sự giảm độ cao nhanh hơn và mức độ phanh cũng như vậy. Vì vậy ngay trước khi hạ cánh đã phải tăng lực đẩy của các động cơ chính đến mức “cao nhất”, và đôi khi thậm chí phải mở tăng tốc”. Nguồn ảnh: airwar

Thời khắc vàng của máy bay E-7PD là chuyến bay biểu diễn trong ngày lễ hàng không ở Domodedovo (sân bay ở phía Nam Moscow) năm 1967. Hiệu quả đối với người xem, đương nhiên, là lớn. Sau khi kết thúc nghiên cứu, MiG-21PD đã được chuyển giao cho bộ môn Chế tạo máy bay của trường đại học Hàng không Moscow, ở đó nó được sử dụng làm giáo trình học tập. Nguồn ảnh: 1000aircraft

Tiêm kích MiG-21PD có sải cánh dài 7,15m, chiều dài thân 14,1m, chiều cao 4,71m, kíp lái 1 người. Máy bay có thể đạt tốc độ lớn nhất đến 1.300km/h, tầm bay thực tết 1.050km và trần bay thực tế là 16,5km. Nguồn ảnh: forcesDZ

Hệ thống cất hạ cánh độc đáo trên MiG-21PD sau đó tiếp tục phát triển sâu hơn và qua đó dẫn tới sự ra đời của máy bay chiến đấu cất hạ cánh thẳng đứng Yak-38 (ảnh) trang bị cho các tuần dương hạm hạng nặng chở máy bay của Hải quân Liên Xô suốt mấy chục năm. Nguồn ảnh: Wikipedia

Ngoài dự án MiG-21PD, ít nhất một chiếc tiêm kích đánh chặn cánh cụp cánh xòe MiG-23 đã được cải tạo thành MiG-23PD với khả năng cất hạ cánh tương tự. Máy bay MiG 23PD lần đầu tiên cất cánh ngày 3/4/1967 do phi công P. M Ostapenko lái. Nguồn ảnh: britmodeller

Khong the tin noi phien ban MiG-21 ha canh nhu…truc thang

Tháng 9/1962, sau khi chấm dứt công việc với dự án tiêm kích E-8 ở phòng thiết kế OKB 155, các kỹ sư ở đây bắt tay vào thiết kế máy bay tiêm kích mới được định danh là MiG-21PD. Công việc nghiên cứu chế tạo máy bay tiêm kích MiG-21 có khả năng cất hạ cánh độc đáo được chính thức bắt đầu theo nghị quyết của Ban chấp hành TW Đảng Cộng sản Liên Xô (KPSS) và Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô ngày 3/12/1963. Nguồn ảnh: ModDB

Khong the tin noi phien ban MiG-21 ha canh nhu…truc thang-Hinh-2

Văn kiện này quy định xem xét các phương án máy bay mang các động cơ nâng RD36-35 (trong ảnh), động cơ hành trình R21F-300 và R27F-300. Nguồn ảnh: Missieles

Khong the tin noi phien ban MiG-21 ha canh nhu…truc thang-Hinh-3

Từ năm 1962 ở Rưbinsk người ta đã chủ động nghiên cứu chế tạo động cơ nâng RD36-35 kích thước nhỏ có công suất riêng cao đến tới hạn. Việc lắp chúng lên máy bay cho phép giảm khoảng cách cất - hạ cánh 2,4– 4 lần. Điều đó có nghĩa là thời điểm bấy giờ Liên Xô quyết định phát triển một mẫu máy bay cất cánh đường băng ngắn, hạ cánh thẳng đứng (STOL). Nguồn ảnh: Missieles

Khong the tin noi phien ban MiG-21 ha canh nhu…truc thang-Hinh-4

Để hoàn thiện động cơ nâng RD-36-35 và kiểm tra phương án MiG-21PD tương lai được đề xuất, người ta đã thay đổi một chiếc MiG-21PFS để chế tạo mẫu thử E-7PD. Người ta đã làm thân dài thêm 900 mm, lắp vào sau cabin một cặp động cơ tuốc bin phản lực TRD sức đẩy mỗi chiếc 2.350 KG (gần 23.500KN). Không khí được cấp đến động cơ qua cửa được mở ra khi cất và hạ cánh. Nguồn ảnh: ModelsUA

Khong the tin noi phien ban MiG-21 ha canh nhu…truc thang-Hinh-5

Dù đã tăng chiều dài thân máy bay, vẫn phải hạn chế nhiều dự trữ nhiên liệu trên máy bay, do đó thời gian chuyến bay không quá 15-17 phút. Đã buộc phải làm càng không thu lại, vì các nghiên cứu đã được tiến hành ở tốc độ thấp đặc trưng cho chế độ cất hạ cánh. Ở bề mặt dưới thân máy bay, chỗ lắp động cơ bổ sung có các cửa lật làm nghiêng dòng khí đi một góc đến năm độ về phía trước, đến mười độ về phía sau. Nguồn ảnh: airwar.ru

Khong the tin noi phien ban MiG-21 ha canh nhu…truc thang-Hinh-6

Chuyến bay đầu tiên của máy bay tiêm kích E-7PD do phi công thử nghiệm P. M. Ostapenko lái đã được thực hiện ngày 16/6/1966. Sau đó các phi công B. F. Orlov và A. V. Fedotov đã tham gia thử nghiệm. Nguồn ảnh: prototypes

Khong the tin noi phien ban MiG-21 ha canh nhu…truc thang-Hinh-7

B. F. Orlov kể: “Cất và hạ cánh trên chiếc máy bay này đã không đơn giản chút nào. Dòng khí thổi ra của các động cơ nâng khi ở mặt đất tỏa ra xung quanh, tạo ra hiệu ứng hút dưới cánh. Khi tốc độ và độ cao thay đổi thì ảnh hưởng của dòng khí cũng khác đi đối với lực nâng máy bay, cả đối với độ ổn định và khả năng điều khiển máy bay. Nếu như khi cất cánh khó khăn ít hơn, chỉ là sự lấy cân bằng không lớn lắm khi phải giữ cần lái cố định, mà việc giữ nó sau khi rời mặt đất không phải là khó lắm, thì khi hạ cánh sự “hút” này tạo thêm sự giảm độ cao nhanh hơn và mức độ phanh cũng như vậy. Vì vậy ngay trước khi hạ cánh đã phải tăng lực đẩy của các động cơ chính đến mức “cao nhất”, và đôi khi thậm chí phải mở tăng tốc”. Nguồn ảnh: airwar

Khong the tin noi phien ban MiG-21 ha canh nhu…truc thang-Hinh-8

Thời khắc vàng của máy bay E-7PD là chuyến bay biểu diễn trong ngày lễ hàng không ở Domodedovo (sân bay ở phía Nam Moscow) năm 1967. Hiệu quả đối với người xem, đương nhiên, là lớn. Sau khi kết thúc nghiên cứu, MiG-21PD đã được chuyển giao cho bộ môn Chế tạo máy bay của trường đại học Hàng không Moscow, ở đó nó được sử dụng làm giáo trình học tập. Nguồn ảnh: 1000aircraft

Khong the tin noi phien ban MiG-21 ha canh nhu…truc thang-Hinh-9

Tiêm kích MiG-21PD có sải cánh dài 7,15m, chiều dài thân 14,1m, chiều cao 4,71m, kíp lái 1 người. Máy bay có thể đạt tốc độ lớn nhất đến 1.300km/h, tầm bay thực tết 1.050km và trần bay thực tế là 16,5km. Nguồn ảnh: forcesDZ

Khong the tin noi phien ban MiG-21 ha canh nhu…truc thang-Hinh-10

Hệ thống cất hạ cánh độc đáo trên MiG-21PD sau đó tiếp tục phát triển sâu hơn và qua đó dẫn tới sự ra đời của máy bay chiến đấu cất hạ cánh thẳng đứng Yak-38 (ảnh) trang bị cho các tuần dương hạm hạng nặng chở máy bay của Hải quân Liên Xô suốt mấy chục năm. Nguồn ảnh: Wikipedia

Khong the tin noi phien ban MiG-21 ha canh nhu…truc thang-Hinh-11

Ngoài dự án MiG-21PD, ít nhất một chiếc tiêm kích đánh chặn cánh cụp cánh xòe MiG-23 đã được cải tạo thành MiG-23PD với khả năng cất hạ cánh tương tự. Máy bay MiG 23PD lần đầu tiên cất cánh ngày 3/4/1967 do phi công P. M Ostapenko lái. Nguồn ảnh: britmodeller

Nguyễn Vũ