Kích thích điện tủy sống hiệu quả với bệnh nhân đột quỵ?

(Vietnamdaily) - Kích thích điện tủy sống đang là hi vọng cho những người bị bệnh tai biến mạch máu não có thể khôi phục khả năng vận động cho người bệnh...

06/03/2023 08:27 Thiên Bảo (Nguồn tham khảo Sciencealert, Wired, Nytimes, Nature, Hopkinsmedicine)

Kich thich dien tuy song hieu qua voi benh nhan dot quy?

Một dấu hiệu điển hình của tai biến mạch máu não là yếu, liệt nửa cơ thể. (Ảnh: Internet)

Theo thống kê, mỗi năm trên thế giới có hơn 6,5 triệu người đột quỵ vĩnh viễn không tỉnh lại từ giấc ngủ của mình. Khoảng 10 triệu người có thể may mắn sống sót, nhưng di chứng để lại cho họ thường quá sức chịu đựng. 90% bệnh nhân sống sót sau đột quỵ sẽ bị liệt ở một mức độ nào đó: nửa khuôn mặt, một bên cánh tay hoặc thậm chí nửa cơ thể.

“Thần dược” với bệnh nhân đột quỵ

Phẫu thuật đặt điện cực kích thích tủy sống trong điều trị đau mạn tính đã được Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM triển khai từ năm 2022. Đây là kỹ thuật tiên tiến trong điều trị đau ở những người bệnh đã phẫu thuật cột sống hoặc di chứng viêm tủy, nhồi máu tủy nhưng không kiểm soát đau bằng thuốc được.

Theo TS-BS Lê Viết Thắng, khoa Ngoại Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM, đau lưng mạn tính có thể gặp ở người bệnh sau phẫu thuật cột sống (bắt vít, lấy nhân đệm, lấy u…), những cơn đau vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến người bệnh.

Tại Việt Nam, ước tính có khoảng 10-30% người bệnh sau phẫu thuật cột sống mắc hội chứng này. Với phẫu thuật đặt điện cực kích thích tủy sống trong điều trị đau mạn tính, bác sĩ đưa một điện cực vào ngoài màng cứng tủy sống, sau đó nối với một máy phát xung đặt dưới da. Xung điện được phát ra sẽ kích thích sừng sau tủy sống, kiểm soát các cơn đau ở cột sống.

Việc triển khai phẫu thuật này giúp người bệnh đau mạn tính được điều trị theo phác đồ tiên tiến nhất, giảm 50-70% tình trạng đau, có thể vận động, sinh hoạt bình thường và ngưng được các phương pháp điều trị đau khác. Từ những tiến bộ về khoa học công nghệ, phương pháp kích thích điện tủy sống này cũng đang mở ra một chương mới đối với bệnh nhân bị liệt chi do đột quỵ.

10 năm sống bằng một tay… và cái kết

Năm 2011, Heather Rendulic 23 tuổi người Mỹ mắc chứng u mạch dạng hang – đây là nguyên nhân gây ra cơn đột quỵ nhẹ cho Heather. Vì cơn tê đã biến mất, Heather nghĩ rằng cô có thể trở về nhà và sống một cuộc đời bình thường. Nhưng may mắn ấy đã không xảy ra với Heather. Một đợt xuất huyết não nghiêm trọng vào năm 2012 đã khiến Heather bị liệt nửa người bên trái.

Kich thich dien tuy song hieu qua voi benh nhan dot quy?-Hinh-2

Heather trong bệnh viện vào tháng 12 năm 2012, sau khi được phẫu thuật não. Đó là khoảng thời gian cô bị liệt nửa người bên trái. (Ảnh: Facebook nhân vật).

Heather được các bác sĩ phẫu thuật não để loại bỏ động mạch phình. Nhưng người bệnh đã mất khả năng vận động. Sau vật lý trị liệu, chân trái hồi phục, nhưng bàn tay và cánh tay trái mất khả năng vận động. Và Heather phải làm quen với việc mình chỉ có 1 cánh tay.

Năm 2021, một nhóm các nhà nghiên cứu tại Đại học Pittsburgh đã mời cô tham gia vào một thử nghiệm nhỏ cho một công nghệ được gọi là kích thích điện tủy sống.

Công nghệ này trước đây từng được chứng minh có tác dụng phục hồi khả năng vận động cho bệnh nhân liệt vì chấn thương tủy. Cụ thể, nó đã giúp một số bệnh nhân bị liệt chi dưới hồi phục và đi lại được. Tuy nhiên, cấy ghép kích thích điện từ tủy sống chưa từng được sử dụng cho bệnh nhân đột quỵ và bị liệt phần chi trên. Các nhà khoa học tại Đại học Pittsburgh đã thuyết phục Heather tham gia thí nghiệm. Một cuộc phẫu thuật nhỏ sau đó được tiến hành. Để tạo ra các kích thích điện, các bác sĩ đã cấy vào tủy sống vùng cổ của Heather hai dải điện cực mỏng như những sợi mì spaghetti.

Chúng có 8 tiếp điểm nối vào các dây thần kinh tương ứng chạy dọc xuống cánh tay và bàn tay trái của cô ấy. Hệ thống này được kết nối với một bộ kích thích điện trong phòng thí nghiệm, kết hợp với các dây cáp khác định tuyến bên ngoài da tay Heather.

Kich thich dien tuy song hieu qua voi benh nhan dot quy?-Hinh-3

Đây là lần đầu tiên cấy ghép kích thích điện từ tủy sống chưa từng được sử dụng cho bệnh nhân đột quỵ và bị liệt phần chi trên. (Ảnh: Đại học Pittsburgh).

Kết quả ngay trong lần kích thích điện đầu tiên, Heather cho biết nó đã có hiệu quả: “Tôi ngồi trên ghế, các bác sĩ yêu cầu tôi mở bàn tay rồi nắm nó lại, một nhiệm vụ thực sự khó khăn đối với tôi. Nhưng ngay lập tức tôi đã làm được”.

Kich thich dien tuy song hieu qua voi benh nhan dot quy?-Hinh-4

Lần đầu tiên sau 10 năm, Heather Rendulic có thể tự mình cắt bít tết. (Ảnh: Đại học Pittsburgh).

Heather tiếp tục thực hiện nhiều nhiệm vụ khó khăn hơn, trong khi, các điện cực tủy sống vẫn liên tục kích thích các dây thần kinh của cô ấy. Sự tiến bộ của Heather được ghi nhận theo từng ngày, cô bắt đầu có thể cầm nắm đồ vật, di chuyển chúng, mở ổ khóa, vẽ hình trên giấy…

Trong toàn bộ quá trình phục hồi, cô không hề cảm thấy đau hay khó chịu - ngoài một cảm giác ngứa ngứa giống như khi bị cù nách. Các nhà khoa học kết luận đây là một phương pháp hết sức an toàn và Heather đang dần lấy lại khả năng vận động cánh tay của mình.

Thiên Bảo (Nguồn tham khảo Sciencealert, Wired, Nytimes, Nature, Hopkinsmedicine)

#đột quỵ #bị liệt #điện cực kích thích tủy sống

Cách phòng ngừa đột quỵ khi trời lạnh

(VietnamDaily) - Nhiều người vô cùng bàng hoàng khi biết tin Vân Quang Long qua đời vì đột quỵ khi còn quá trẻ. Trước ca sĩ này, nghệ sĩ hài Chí Tài cũng mới qua đời vì đột quỵ khiến không ít người xót xa.

Ngày 29/12, Vân Quang Long qua đời ở tuổi 41 vì đột quỵ tại Mỹ. Thông tin này đã được người nhà của nam ca sĩ xác nhận trong clip được Quách Tuấn Du chia sẻ trên trang cá nhân.

Van Quang Long dot tu o My: Cach phong ngua dot quy khi troi lanh

Ca sĩ Vân Quang Long đột ngột qua đời vì đột quỵ. Ảnh: Internet.

Hiện ngày càng có nhiều người trẻ tuổi bị đột quỵ, chính việc chủ quan không điều trị kịp thời là nguyên nhân khiến nhiều người tử vong hoặc để lại biến chứng nặng nề.

Đột quỵ (hay còn được gọi là tai biến mạch máu não) sẽ xảy ra khi một phần não bộ bị tổn thương do tắc mạch máu lưu thông tới não. Khi não không được cung cấp đủ oxy, đột ngột ngưng trệ trong vài phút có thể khiến tế bào não bắt đầu chết dần và gây tử vong bất cứ lúc nào.

Tỷ lệ đột quỵ gia tăng vào mùa đông

Theo một nghiên cứu thực hiện tại bệnh viện Đại học Jena ở Thuringia, miền trung nước Đức, thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ lên đến 30%. Nguy cơ này xuất hiện tại tất cả các quốc gia trên thế giới. Ở nước ta, trong những tháng mùa đông, số lượng bệnh nhân đột quỵ nhập viện được ghi nhận tăng 10-15% so với ngày thường.

Van Quang Long dot tu o My: Cach phong ngua dot quy khi troi lanh-Hinh-2

Thời tiết lạnh làm gia tăng nguy cơ mắc đột quỵ. Ảnh minh hoạ.

Trong một nghiên cứu mang tính bước ngoặt, người ta nhận thấy rằng nhiệt độ giảm 5°C làm tăng tỷ lệ đột quỵ thêm 7%. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này được lý giải rằng, dưới thời tiết lạnh, mạch máu giảm tính đàn hồi, lòng mạch co lại và hẹp hơn. Đồng thời, khi nhiệt độ xuống thấp, máu có xu hướng cô đặc. Chính hai yếu tố co mạch và máu cô đặc hơn làm tăng nguy cơ hình thành những cục máu đông. Nếu chúng di chuyển lên não và kẹt lại ở khu vực lòng mạch hẹp sẽ làm tắc mạch máu, dẫn tới việc cung cấp máu, dinh dưỡng và oxy lên não bị gián đoạn. Khi đó, các tế bào não không đủ dinh dưỡng và oxy sẽ dần hoại tử. Tình trạng này được gọi là đột quỵ nhồi máu não.

Đặc biệt, người cao tuổi đang ở trong chăn ấm mà đứng dậy sẽ dễ bị nhiễm lạnh, sau đó đi vệ sinh lại thêm một lần mất nhiệt, cơ thể lạnh hơn nữa khiến cho mạch máu co lại, huyết áp tăng cao đột ngột. Tình trạng này dễ dàng dẫn đến các biến cố như vỡ mạch máu não, nhồi máu cơ tim. Nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời, người bệnh đột quỵ có thể tử vong hoặc phải gánh chịu những di chứng hết sức nặng nề.

Cách phòng ngừa đột quỵ khi trời lạnh

Để phòng ngừa đột quỵ trong mùa đông, các chuyên gia y tế khuyến cáo mọi người nên giữ cho cơ thể đủ ấm, hạn chế đi ra ngoài đường khi nhiệt độ quá thấp, tránh những đợt gió lạnh bất thường, không bước ra ngoài ngay khi thức dậy, tránh để cơ thể bị thay đổi nhiệt độ đột ngột, không tắm quá khuya hoặc tắm quá lâu để ngăn ngừa tình trạng sốc nhiệt,...

Mọi người cũng cần lưu ý, khi tỉnh giấc buổi sáng hoặc vệ sinh lúc đêm khuya, không nên ra khỏi chăn và xuống giường ngay lập tức mà cần nằm lại trên giường, vận động nhẹ nhàng từ 3 -5 phút để cơ thể dần thích nghi.

Bên cạnh đó, mọi người nên thực hiện chế độ ăn đủ chất để đảm bảo cơ thể có đủ năng lượng chống rét, bổ sung các loại vitamin A, C giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể, không quên có những hoạt động rèn luyện thân thể, tập thể thao thường xuyên để nâng cao sức khỏe.

Mời độc giả theo dõi video "Thực hư ca sĩ Vân Quang Long qua đời vì đột quỵ tại Mỹ". Nguồn: VTC News.

Một vài dấu hiệu nhận biết sớm người bị đột quỵ

- Cơ thể mệt mỏi, đột nhiên cảm thấy không còn sức lực, tê cứng mặt hoặc một nửa mặt, nụ cười bị méo mó.

- Cử động khó hoặc không thể cử động chân tay, tê liệt một bên cơ thể. Dấu hiệu đột quỵ chính xác nhất là không thể nâng hai cánh tay qua đầu cùng một lúc.

Van Quang Long dot tu o My: Cach phong ngua dot quy khi troi lanh-Hinh-3

Các triệu chứng đột quỵ nhỏ của bệnh nhân sẽ kéo dài trong vòng 24 giờ và sớm biến mất trong vòng 1 giờ sau khi xuất hiện triệu chứng. Ảnh minh họa.

Xem chi tiết

Ngư dân bị đột quỵ não được trực thăng đưa vào đất liền điều trị

(Vietnamdaily) -Vượt qua mưa giông, Tổ cấp cứu, vận chuyển đường không Bệnh viện Quân y 175 đã phối hợp Binh đoàn 18, thành công chuyến bay cấp cứu đưa ngư dân bị đột quỵ não từ huyện đảo Trường Sa, Khánh Hòa về đất liền điều trị

Được sự chỉ đạo kịp thời của Bộ Quốc phòng, Binh đoàn 18 đã điều trực thăng EC 225, số hiệu VN-8622, cùng với Tổ cấp cứu đường không Bệnh viện Quân y 175 do Thượng úy, bác sĩ Nguyễn Cảnh Chung - Khoa Hồi sức tích cực làm tổ trưởng, bay ra đảo Sinh Tồn, huyện đảo Trường Sa để kịp thời đưa bệnh nhân Trần Hửu (sinh năm 1978, quê quán thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định) bị đột quỵ, về đất liền an toàn.

Xem chi tiết