Theo lịch xét xử của TAND tỉnh Sóc Trăng, ngày 9/7 tới đây, thẩm phán Trương Tố Hương sẽ làm chủ tọa phiên tòa sẽ xét xử phúc thẩm vụ án kinh doanh thương mại giữa nguyên đơn là Ngân hàng Agribank Sóc Trăng và bị đơn là Công ty cổ phần, sản xuất, thương mại Vị Xuyên (ở Nam Định, gọi tắt là Công ty Vị Xuyên).

Căn nhà của ông Vũ Ngọc Quang.

Hồ sơ tố tụng thể hiện tháng 1/2018, Agribank Sóc Trăng khởi kiện yêu cầu Tòa án tuyên Công ty Vị Xuyên phải trả cho mình số tiền nợ gốc và lãi, tổng cộng hơn 7,5 tỷ đồng. Nguyên đơn cũng yêu cầu tòa án tuyên phía ngân hàng được quyền bán tài sản là căn nhà ở khóm 4, phường 2, TP Sóc Trăng.

Căn nhà vừa nêu trị giá khoảng 2,5 tỷ đồng, là tài sản riêng của cổ đông Vũ Ngọc Quang, từng đưa vào làm tài sản bảo lãnh tiền vay cho Công ty Vị Xuyên ở nhiều hợp đồng tín dụng.

Từ năm 2007, Chi nhánh Công ty Vị Xuyên tại Sóc Trăng có vay nhiều lần Agribank Sóc Trăng để xây dựng nhà máy sản xuất chế phẩm sinh học, men vi sinh... phục vụ ngành nuôi tôm. Tổng tiền vay gốc theo Agribank Sóc Trăng là 10,5 tỷ đồng, tài sản thế chấp là tài sản hình thành trong tương lai và căn nhà nêu trên.

Ủy nhiệm chi cho thấy ngân hàng vừa giải ngân đã thu hồi lại. Đây được cho là "đảo nợ".

Đến năm 2012, toàn bộ nhà xưởng của Công ty Vị Xuyên tại Sóc Trăng bị phát mãi thi hành án, nhưng vẫn không trả hết nợ. Vì vậy, Agribank yêu cầu bán cả nhà riêng của cổ đông Vũ Ngọc Quang để thu nợ. Theo Agribank Sóc Trăng, căn nhà này được thế chấp bảo lãnh nhiều lần, lần sau cùng là vào tháng 6/2011, để vay số tiền 4 tỷ đồng phục vụ sản xuất.

Tháng 4/2019, TAND TP Sóc Trăng xử sơ thẩm. Phía bị đơn phản bác rằng căn nhà có giá trị thẩm định 2,5 tỷ không lý nào Ngân hàng cho vay đến 4 tỷ đồng. Tại thời điểm cho vay (tháng 6/2011), toàn bộ nhà xưởng của chi nhánh Công ty Vị Xuyên tại Sóc Trăng đã bị kê biên bán đấu giá, không còn hoạt động thì việc cho vay tiền để sản xuất là vô lý. Tuy nhiên, cấp sơ thẩm đã bác lập luận của phía bị đơn, chấp nhận cho nguyên đơn được bán căn nhà này để thu hồi nợ.

Bị đơn sau đó kháng án. Sắp đến ngày xét xử phúc thẩm, bất ngờ xuất hiện chứng cứ mới cho thấy việc Agribank cho vay 4 tỷ đồng được giải ngân trong hai ngày 24 và 27/6/2011. Tuy nhiên, Agribank Sóc Trăng giải ngân bao nhiêu thì thu lại bấy nhiêu, cùng ngày.

Thực tế cho thấy những năm gần đây tòa án các cấp và các địa phương xét xử nhiều vụ án liên quan tài sản riêng của doanh nhân bị ngân hàng đòi bán thu nợ. Tình trạng này xuất phát từ việc các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp lách luật để "đảo nợ".

Tòa án yêu cầu phía ngân hàng cung cấp các giấy tờ liên quan.

Việc lợi của hoạt động "đảo nợ" là doanh nghiệp được kéo dài thời gian trả nợ, ngân hàng giảm tỉ lệ nợ xấu. Tuy nhiên, hệ quả của nó là rất phức tạp, đã được Nhà nước nhìn ra và nghiêm cấm từ lâu.

Theo Quyết định 1627 của Ngân hàng Nhà nước ban hành ngày 31/12/2011 thì "Khi đến hạn trả nợ mà khách hàng không trả nợ, nếu các bên không có thỏa thuận khác thì tổ chức tín dụng có quyền xử lý tài sản đảm bảo vốn vay theo sự thỏa thuận trong hợp đồng để thu hồi nợ theo quy định của pháp luật... hoặc khởi kiện thu hồi nợ", chứ hoàn toàn không có quy định nào về hình thức chuyển nợ, đảo nợ.