Mặc dù đã ý thức được rất rõ những quy định của pháp luật cũng như mối nguy hiểm trong việc xây dựng các công trình trái phép trên đất nông nghiệp, nhưng vì nhiều lý do khác nhau, rất nhiều căn nhà xưởng kiên cố ngang nhiên “mọc” lên ở xã Vân Hà (Đông Anh, Hà Nội) thách thức pháp luật.

Nhà xưởng "mọc" trên đất nông nghiệp ở xã Vân Hà (Đông Anh, Hà Nội).

Trao đổi về vấn đề này, luật sư Hoàng Minh Thảo (công ty luật Trí Hoàng – Hà Nội) cho biết: “Theo quy định tại khoản 1 Điều 170 Luật Đất đai 2013, người sử dụng đất phải “sử dụng đất đúng mục đích”. Về nguyên tắc các loại đất nông nghiệp thì sẽ không được xây dựng nhà ở, công trình kiên cố. Việc người dân ở xã Vân Hà tự ý xây nhà xưởng trên đất nông nghiệp mà chưa thực hiện việc chuyển mục đích sử dụng đất là trái quy định và sẽ phải chịu xử phạt cảnh cáo hoặc phạt hành chính tùy tính chất, mức độ của hành vi vi phạm. Nếu chính quyền đã xử phạt hành chính, mà tình trạng này vẫn tiếp diễn có thể bị buộc phá dỡ công trình hoặc bị thu hồi đất”.

Cụ thể, theo điều 6 - Nghị định102/2014/NĐ-CP - Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai quy định về việc chuyển mục đích sử dụng sang đất phi nông nghiệp thì hình thức và mức xử phạt như sau:

a) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép dưới 0,5 héc ta;

b) Phạt tiền từ trên 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép từ 0,5 héc ta đến dưới 03 héc ta;

c) Phạt tiền từ trên 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép từ 03 héc ta trở lên.

Bên cạnh đó, Nghị định 102/2014/NĐ-CP quy định cụ thể về thẩm quyền xử phạt. Theo đó, Chủ tịch UBND cấp xã có thể xử phạt tối đa 5 triệu đồng đối với cá nhân và 10 triệu đồng đối với tổ chức; Chủ tịch UBND cấp huyện xử phạt tối đa 50 triệu đồng đối với cá nhân và 100 triệu đồng đối với tổ chức; Chủ tịch UBND cấp tỉnh và thanh tra chuyên ngành đất đai có thể xử phạt tối đa 500 triệu đồng đối với cá nhân và 1 tỷ đồng đối với tổ chức. Đặc biệt, những người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của các cơ quan khác (theo quy định tại Khoản 3 Điều 52 Luật Xử lý vi phạm hành chính) trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao mà phát hiện các hành vi phạm hành chính quy định trong Nghị định này thuộc lĩnh vực hoặc địa bàn quản lý của mình thì cũng có quyền xử phạt.

Trao đổi thêm với Kiến Thức về việc nhiều nhà xưởng xây trái phép trên đất nông nghiệp ở Đông Anh (Hà Nội), luật sư Hoàng Minh Thảo cho biết: “Nếu người dân muốn xây dựng nhà ở hoặc công trình khác trên diện tích đất nông nghiệp này thì phải thực hiện việc chuyển mục đích sử dụng đất. Theo quy định của pháp luật hiện hành việc chuyển mục đích sử đụng từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp thuộc trường hợp phải xin phép cơ quan Nhà nước có thẩm quyền”.

Căn cứ Điều 69, Nghị định 43/2014/NĐ – CP quy định trình tự, thủ tục xin chuyển mục đích sử dụng đất như sau:

Người sử dụng đất nộp đơn xin phép chuyển mục đích sử dụng đất kèm theo Giấy chứng nhận đến cơ quan tài nguyên và môi trường.

Cơ quan tài nguyên và môi trường có trách nhiệm thẩm tra hồ sơ; xác minh thực địa, thẩm định nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất; hướng dẫn người sử dụng đất thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật; trình Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; chỉ đạo cập nhật, chỉnh lý cơ sở dữ liệu đất đai, hồ sơ địa chính.

Đối với trường hợp nhà đầu tư nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất của người đang sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư thì thực hiện thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất đồng thời với thủ tục cho phép chuyển mục đích sử dụng đất.

Người sử dụng đất thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định.