África de las Heras đã cống hiến cả cuộc đời phục vụ cho tình báo Liên Xô, đeo hàm Đại tá và quản lý các mạng lưới điệp viên giá trị ở nước ngoài. Người phụ nữ Tây Ban Nha sinh tại Maroc này là một trong những điệp viên hiệu quả nhất của Liên Xô.

Bà África de las Heras. Ảnh: rbth.com.

Tờ Russia Beyond cho biết bà África de las Heras đã dành hơn 45 năm làm công việc nhiều rủi ro là điệp viên cho Liên Xô.

Nhiệm vụ đầu tiên

Năm 28 tuổi, bà África de las Heras tham gia tổ chức một cuộc nổi dậy có vũ trang và chiến đấu trong cuộc nội chiến Tây Ban Nha. Bà còn tự nhận là một người cộng sản. Năm 1937, một điệp viên Liên Xô tại Tây Ban Nha có tên Aleksandr Orlov đã tuyển dụng África. Năm đó, bà África nhận mật danh Patria và nhiệm vụ đầu tiên từ Moskva: chuyển lượng lớn tiền từ Paris (Pháp) đến Berlin (Đức).

Mang vỏ bọc một công dân Canada, bà África không thể xuất cảnh qua biên giới bằng tàu hỏa bởi hộ chiếu giả có lỗi. Mặc dù không bị bắt giữ, nhưng bà đối mặt với lựa chọn khó khăn: hoặc là từ bỏ nhiệm vụ hoặc tiếp tục vận chuyển toàn bộ số tiền. Bà lựa chọn cố gắng tiếp và cuối cùng hoàn thành nhiệm vụ. Từ đây, sự nghiệp làm điệp viên Liên Xô của bà bắt đầu.

Cuộc chiến tranh

Khi Alexandr Orlov đào tẩu sang Mỹ năm 1938, những người quản lý lo ngại rằng África sẽ bị lộ danh tính. Do vậy, Moskva đã kêu gọi bà về Liên Xô.

Đến Liên Xô, África de las Heras được đào tạo và một trong những bạn học kể lại rằng bà tiếp thu rất nhanh kỹ thuật radio cùng nhiều thứ khác. Khi Chiến tranh Thế giới thứ hai bùng phát, África de las Heras liền thấy cơ hội để ra tiền tuyến.

Ở Mặt trận phía Đông, bà África de las Heras, lúc này đã là một công dân Liên Xô, cung cấp đường dây liên lạc radio cho một biệt đội. Bà chia sẻ: “Tôi thề sẽ không bao giờ đầu hàng kẻ thù và thậm chí trước khi chết tôi sẽ dùng lựu đạn phá nổ máy truyền phát, mật mã”.

Bà cũng chịu khó khăn với áp lực liên tục và sức ép thể chất bởi vốn sinh ra ở châu Phi nên bà thường không chịu được mùa Đông giá lạnh của Nga.

África phải trải qua nỗi đau khi vị hôn phu là một sĩ quan hy sinh. Thời điểm đó, bà không hề biết rằng các cấp trên trong lực lượng tình báo Liên Xô đã sắp xếp cho cuộc sống riêng tư của bà để đem lại lợi ích cho công việc.

Cuộc hôn nhân sắp đặt

Sau khi Chiến tranh Thế giới Thứ hai kết thúc và Chiến tranh Lạnh manh nha, Liên Xô đã tìm cách mở rộng mạng lưới điệp viên tại nhiều quốc gia phương Tây. África de las Heras trở thành một trong những người chỉ huy mạng lưới tình báo Liên Xô ở nước ngoài.

Bà buộc phải cắt mọi mối quan hệ với người thân và bạn bè, bao gồm cả em gái đang sống tại châu Âu. África làm việc tại Berlin, Paris và rồi đến năm 1948, bà đến Nam Mỹ. Tại đây, África thiết lập và điều hành một mạng lưới những người cung cấp thông tin dưới vỏ bọc một cửa hàng đồ cổ ở Montevideo, Uruguay, trong 20 năm.

Moskva cho rằng África cần có sự giúp đỡ của một điệp viên khác dưới vỏ bọc chồng của bà để tạo hiệu quả cho công việc. Năm 1956, África nhận được thông tin rằng một đồng đội sẽ đóng vai chồng của bà, đó là sĩ quan tình báo Liên Xô Giovanni Antonio Bertoni vốn sinh ra tại Italy.

Hai người đồng nghiệp sau đó phát triển tình cảm thật và trở thành một cặp đôi hạnh phúc. Khi ông Giovanni Antonio Bertoni qua đời năm 1964, bà África tiếp tục làm việc tại Nam Mỹ trong 3 năm nữa sau đó trở về Moskva và đảm nhận công việc đào tạo thế hệ điệp viên tiếp theo của Liên Xô.

Vào những năm cuối đời, África đã viết: “Liên Xô là Tổ quốc của tôi, đã ăn sâu vào tâm trí và trái tim tôi. Cả cuộc đời của tôi gắn với đất nươc sLiên Xô… Bất kể năm tháng và khó khăn, không có gì làm lung lay được niềm tin của tôi”.

Bà trút hơi thở cuối cùng ngày 8/3/1988. Đại tá África an nghỉ tại nghĩa trang Khovanskoye ở Moskva.