Chiều 18/5, Toà án quân sự Quân chủng Hải quân xét hỏi cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Văn Hiến và các bị cáo liên quan để làm rõ việc Quân chủng Hải quân mất quyền quản lý, sử dụng 3 khu đất vàng ở đường Tôn Đức Thắng, TP.HCM, trong 49 năm.

Bị cáo Đinh Ngọc Hệ (tức Út “Trọc”, cựu Phó tổng giám đốc Tổng công ty Thái Sơn Bộ Quốc phòng) được cách ly khi HĐXX đặt câu hỏi một số đồng phạm.

Thiếu sát sao, kiểm tra

Khu đất số 2 diện tích 1.995 m2, số 7-9 diện tích 3.531 m2 và số 9-11 diện tích 1.660 m2 tại đường Tôn Đức Thắng, TP.HCM, có nguồn gốc là đất quốc phòng, thuộc quyền quản lý của Quân chủng Hải quân.

Để thực hiện chủ trương hợp tác kinh doanh, Quân chủng Hải quân đã giao các bị cáo Bùi Như Thiềm (Trưởng phòng Kinh tế), Đoàn Mạnh Thảo (Trưởng phòng Tài chính), Bùi Văn Nga (Giám đốc Công ty Hải Thành) và Trần Trọng Tuấn (Phó giám đốc Công ty Hải Thành) triển khai thực hiện.

Cơ quan tố tụng cáo buộc những người này đã ký các văn bản hoặc tham mưu để lãnh đạo phê duyệt thủ tục không đúng quy định, khiến Quân chủng Hải quân mất quyền kiểm soát, sử dụng 3 khu đất trong thời hạn 49 năm, làm thất thu cho ngân sách hơn 939 tỷ đồng.

Cựu Thứ trưởng Nguyễn Văn Hiến. Ảnh: Đức Lúy.

Khai tại tòa, cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Văn Hiến nói khi sự việc xảy ra ông là Tư lệnh, Phó bí thư Đảng ủy Quân chủng Hải Quân. Chủ trương đưa 3 lô đất này vào làm kinh tế xuất phát từ việc TP.HCM đề nghị chỉnh trang đô thị khu vực này. Sau đó, Công ty Hải Thành thuộc Quân chủng Hải quân đã đề xuất hợp tác làm kinh tế và Thường vụ Đảng ủy đã thông qua.

Theo ông Hiến, tư lệnh quân chủng không có quyền quyết định việc này. Việc đưa các lô đất vào làm kinh tế phải thông qua Thường vụ Đảng ủy và xin ý kiến của cơ quan cấp trên. Bị cáo nói Thường vụ Đảng ủy sau đó giao cho một Phó tư lệnh và các cơ quan chuyên môn hướng dẫn thực hiện.

Công ty Hải Thành và Phòng Kinh tế là đơn vị tham mưu sử dụng 3 lô đất để liên doanh. Còn bị cáo ký văn bản báo cáo lãnh đạo Bộ Quốc phòng và Bộ tổng Tham mưu.

Về việc chuyển đổi đất không đúng quy định, ông Hiến nói hầu hết văn bản trình lên bị cáo đều yêu cầu làm đúng quy định pháp luật. Tuy nhiên, cựu Thứ trưởng không kiểm tra lại việc này. Bị cáo cũng không trực tiếp kiểm tra năng lực Công ty Yên Khánh mà Đinh Ngọc Hệ lập ra, mà tin tưởng vào báo cáo của Công ty Hải Thành.

Sau này, khi Bộ trưởng Quốc phòng có văn bản chỉ đạo các đơn vị không được góp vốn bằng đất, bị cáo đã sao 13 văn bản gửi cơ quan trực thuộc, trong đó có Phòng Tài chính và Công ty Hải Thành. Tuy nhiên, một lần nữa ông Hiến không trực tiếp kiểm tra việc thực hiện chỉ đạo của Bộ trưởng. Năm 2011, ông yêu cầu tổng kiểm tra rà soát các dự án liên doanh của quân chủng nhưng các đơn vị trực thuộc không thực hiện đầy đủ.

“Tôi đã xác nhận với cơ quan điều tra, viện kiểm sát và nay với HĐXX là tôi có khuyết điểm thiếu sát sao, họp giao triển khai thực hiện các quyết định của Thường vụ quân chủng không truy đến cùng. Nếu sát sao, quyết liệt hơn nữa, có thể đã phát hiện được sai sót”, ông Hiến nói.

Phiên tòa được mở tại Tòa án Quân sự Thủ đô. Ảnh: Đức Lúy.

Út "Trọc" nhờ cháu họ làm giám đốc

Bị cáo Bùi Như Thiềm, Trưởng phòng Kinh tế Quân chủng Hải quân, thừa nhận được giao nhiệm vụ chủ trì đàm phán, ký kết hợp đồng liên doanh đối với lô đất số 2 và số 7-9 Tôn Đức Thắng. Ngoài ra, ông Thiềm còn tham gia đàm phán đối với lô 9-11.

Bị cáo thừa nhận thời điểm ký hợp đồng, 3 lô đất này chưa được chuyển mục đích sử dụng. Với tư cách Trưởng phòng kinh tế, ông không thẩm tra năng lực của Công ty Yên Khánh nên không biết Út “Trọc” đã gian dối về kinh nghiệm, tài chính của doanh nghiệp để ký hợp đồng liên doanh.

Khẳng định không tham mưu cho Tư lệnh quân chủng về việc sử dụng đất quốc phòng để liên doanh vì có thể gây mất đất, ông Thiềm khai chỉ thực hiện theo chỉ đạo của cấp trên. Khi chủ tọa truy vấn về việc ký nháy vào phụ lục sửa đổi hợp đồng liên doanh, bị cáo giải thích khi đó ông mới mổ tim, sức khỏe yếu. Ông Thiềm khẳng định đó phải là chức trách của Trưởng phòng kinh tế. Do nể nang nên bị cáo đã ký đảm bảo.

Ông Thiềm cho rằng hợp đồng góp vốn do những người khác ký mới là nguyên nhân trực tiếp gây ra vụ án. Trả lời câu hỏi của chủ tọa về hậu quả của những hành vi sai phạm đã làm, bị cáo nói: “Hậu quả là tôi đang phải ngồi tòa như đây”.

Các bị cáo đều thừa nhận không thẩm tra năng lực Công ty Yên Khánh do Út "Trọc" lập ra. Ảnh: Đức Lúy.

Bị cáo Bùi Văn Nga (Giám đốc Công ty Hải Thành) cũng thừa nhận không kiểm tra năng lực Công ty Yên Khánh mà Đinh Ngọc Hệ nhờ người khác đứng tên khi thành lập. Còn các lô đất Quân chủng Hải quân giao Công ty Hải Thành để liên doanh cũng chưa được chuyển mục đích sử dụng.

Phân trần về sự việc đã xảy ra, bị cáo Nga nói ông được đào tạo tham mưu chỉ huy hậu cần, không được đào tạo về kinh tế nên không nắm rõ quy định. Trước khi làm việc với cơ quan tố tụng, ông Nga không biết đơn vị đang cho thuê đất hay là liên doanh, liên kết. Bị cáo chỉ nhận ra sai phạm khi cơ quan điều tra giải thích.

Tuy nhiên, HĐXX cho rằng các bị cáo nhận thức chưa rõ ràng. Cả 3 lô đất đều là đất quốc phòng, khi ký hợp đồng liên doanh, các bị cáo đều biết Bộ Quốc phòng yêu cầu không được góp vốn bằng đất và rà soát lại các dự án đã thực hiện trước đó. Nhưng lãnh đạo các đơn vị thuộc Quân chủng Hải quân đã không tham mưu cho lãnh đạo cấp trên dừng việc liên kết, dẫn đến việc quân chủng không khai thác 3 lô đất này do các dự án đã triển khai.

Trước khi tòa dừng phiên làm việc buổi chiều, bị cáo Vũ Thị Hoan cho biết được cậu là Đinh Ngọc Hệ nhờ đứng tên Giám đốc Công ty Yên Khánh khi đang là sinh viên năm thứ nhất. Thời điểm đó, Hoan đang ở nhà ông Hệ, nắm 70% vốn sở hữu công ty.

Nữ bị cáo khai vì tin tưởng cậu và Phạm Văn Diệt (nguyên Phó giám đốc Công ty Yên Khánh) nên ký vào các giấy tờ được chuyển đến, trong đó có hồ sơ thế chấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khu đất số 7-9 để vay tiền Ngân hàng BIDV - Chi nhánh Thành Đô có sử dụng văn bản giả mạo chữ ký của người đại diện theo pháp luật phần vốn góp của Công ty Hải Thành. Đây là lý do khiến các bị cáo bị truy tố về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.