Phát hiện bầu không khí xung quanh 'hành tinh địa ngục'

Sử dụng Kính thiên văn James Webb, các nhà khoa học đã phát hiện ra bằng chứng về bầu không khí giàu carbon xung quanh "hành tinh địa ngục" 55 Cancri e.

Phat hien bau khong khi xung quanh 'hanh tinh dia nguc'

Mô phỏng về 55 Cancri e, có thể là ngoại hành tinh đá đầu tiên được xác nhận có bầu khí quyển. (Ảnh: Phòng thí nghiệm Động cơ phản lực của NASA)

Liệu "Hành tinh địa ngục" có bầu khí quyển?

Trong một bài báo mới xuất bản trên tạp chí Nature, các nhà nghiên cứu sử dụng Kính thiên văn James Webb (JWST) đã giải mã được bí ẩn ngoại hành tinh kéo dài hàng thập kỷ này và phát hiện ra bằng chứng tốt nhất về bầu khí quyển xung quanh một thế giới đầy đá bên ngoài hệ mặt trời của chúng ta.

55 Cancri e là một thế giới rực lửa. Được phân loại là một "siêu Trái đất" bằng đá, ngoại hành tinh này có đường kính gấp đôi Trái đất và quay quanh ngôi sao của nó chỉ bằng 4% khoảng cách giữa Sao Thủy và mặt trời. Bề mặt của nó có lẽ được bao phủ trong một biển magma nóng chảy, với nhiệt độ xung quanh đủ nóng để làm tan chảy sắt.

Kể từ khi 55 Cancri e được phát hiện vào năm 2004, các nhà khoa học đã bối rối về sự tồn tại của nó. Ban đầu, các nhà nghiên cứu không chắc liệu ngoại hành tinh này có thể hỗ trợ bầu khí quyển hay không.

Nhưng bằng chứng mới từ JWST cho thấy rằng 55 Cancri e thực sự được bao phủ bởi một lớp khí bất thường.

Dấu hiệu đầu tiên cho thấy nó có bầu khí quyển đến từ một phép đo nhiệt độ kỳ lạ. Sử dụng thiết bị hồng ngoại trung (MIRI) của JWST, các nhà nghiên cứu đã đo lượng nhiệt phát ra từ phía 55 Cancri e trong ngày. Nếu hành tinh này không có bầu khí quyển, nhiệt độ ban ngày của nó sẽ tăng vọt lên khoảng 2.200 độ C.

Dữ liệu MIRI cho thấy nhiệt độ tương đối thấp, khoảng 1500 C, tác giả chính của nghiên cứu Renyu Hu, nhà thiên văn học tại Phòng thí nghiệm Động cơ phản lực của NASA, cho biết. Điều này cho thấy có thứ gì đó - có thể là dòng khí quyển - đang truyền nhiệt từ phía ngày sang phía đêm của hành tinh.

Tiếp theo, nhóm sử dụng thiết bị camera cận hồng ngoại (NIRCam) để xác định những yếu tố nào có thể có trong bầu không khí này. Họ tìm thấy bằng chứng về khí carbon dioxide hoặc carbon monoxide xoáy quanh bề mặt đá nóng chảy của hành tinh.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng lớp khí này đã không tồn tại kể từ khi hành tinh hình thành bởi lẽ bầu khí quyển như vậy sẽ bị gió mặt trời từ ngôi sao gần đó tước đi nhanh chóng. Họ nghĩ rằng “bầu khí quyển thứ cấp” giàu carbon đang sủi bọt từ bên trong hành tinh. Điều này sẽ cho phép bầu khí quyển liên tục tự bổ sung, ngay cả khi khí sôi đi.

Lý do con người luôn tìm kiếm các ngoại hành tinh

Lý do các nhà thiên văn không ngừng tìm kiếm các hành tinh bên ngoài Hệ Mặt Trời là gì?

Từ năm 1995 - khi hành tinh đầu tiên quanh một ngôi sao dạng Mặt Trời được phát hiện - cho tới nay, đã có tất cả hơn 5.000 hành tinh như thế được xác nhận bởi các nhà thiên văn, và chắc chắn con số sẽ tăng lên rất nhanh trong những năm tiếp theo.

“Với đường kính khoảng 100.000 năm ánh sáng và chứa ít nhất 100 tỷ sao, thiên hà có ít nhất 50 tỷ hành tinh. Tìm kiếm và hiểu về các hành tinh bên ngoài Hệ Mặt Trời không chỉ để tìm điểm đến cho tương lai xa của nhân loại, mà còn là cách để hiểu hơn về chính cách chúng ta ra đời, những gì sẽ đợi hệ hành tinh của chúng ta trong tương lai. Việc tìm kiếm còn để hiểu biết hơn về vũ trụ và trả lời cho câu hỏi cuối cùng: Liệu chúng ta có đơn độc trong vũ trụ?”, ông Đặng Vũ Tuấn Sơn - Chủ tịch Hội Thiên văn học trẻ Việt Nam (VACA) chia sẻ tại sự kiện Những thế giới xa hơn Mây Oort diễn ra sáng 16/10. 

Kinh ngạc hành tinh khổng lồ có khả năng “hồi xuân” ngôi sao mẹ

Theo nhóm khoa học gia dẫn đầu bởi tiến sĩ Nikoleta Ilic từ Viện Vật lý thiên văn Leibniz Potsdam - Đức, đó chính là những "sao Mộc nóng" nằm cực gần sao mẹ của nó.

Kinh ngac hanh tinh khong lo co kha nang “hoi xuan” ngoi sao me
 Sao Mộc nóng là một dạng hành tinh ngoài Hệ Mặt trời đã được tìm thấy không ít trong các cuộc săn tìm của NASA, ESA (cơ quan vũ trụ của Mỹ và châu Âu) và một số cơ quan vũ trụ khác, bởi lẽ nó rất lớn và khá dễ quan sát so với các loại ngoại hành tinh khác.

Cái tên gây tranh cãi của kính viễn vọng 10 tỷ USD

Nhiều nhà khoa học cho rằng cái tên James Webb gợi nhắc đến một thời kỳ đen tối trong lịch sử nước Mỹ, và chỉ sử dụng tên viết tắt của kính viễn vọng.

Cai ten gay tranh cai cua kinh vien vong 10 ty USD

Gương chính của kính viễn vọng không gian James Webb, với khả năng theo dõi ánh sáng đỏ từ những thiên hà xa xôi nhất. Ảnh: NASA.

Kính viễn vọng không gian James Webb, hay JWST, được đặt theo tên James Webb, người đứng đầu Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) trong thời kỳ cơ quan này phát triển Chương trình Apollo đã đưa con người lên Mặt Trăng. Trong những năm 1950 và 1960, Webb cũng từng giữ nhiều vị trí cao trong chính phủ Mỹ ở các lĩnh vực ngoại giao và an ninh nội địa.

Tin mới