Phi đội F-14 Tomcat Mỹ cung cấp cho Iran sắp bị loại biên?
Sau khi Iran chính thức tiếp nhận chiến đấu cơ Su-35 của Nga, giới phân tích cho rằng Tehran sẽ cho nghỉ hưu phi đội tiêm kích hạng nặng F-14 được Mỹ cấp trước đây.
Theo Việt Hùng/ANTĐ
Xem toàn bộ ảnh
Sự xuất hiện của chiến đấu cơ Su-35 báo hiệu một bước ngoặt đối với Không quân Cộng hòa Hồi giáo Iran (IRIAF). Với các đợt giao hàng bổ sung, dự kiến, Tehran sẽ loại bỏ dần những chiếc F-14 của mình trong vài năm tới.Su-35 của Nga không chỉ được kỳ vọng sẽ thay thế các máy bay chiến đấu F-14 cũ của Mỹ mà còn vượt trội hơn chúng ở hầu hết mọi hạng mục.Được trang bị hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, radar Irbis-E mạnh mẽ và động cơ đẩy vector, Su-35 cung cấp cấu hình hiệu suất mà F-14, ngay cả trong thời kỳ đỉnh cao, cũng khó có thể sánh kịp.Tuy nhiên, sự thay đổi này không chỉ đơn thuần là vấn đề thay thế một máy bay này bằng một máy bay khác. F-14 Tomcat đã là nền tảng của chiến lược không quân Iran kể từ khi mua lại từ Mỹvào những năm 1970.Bất chấp những thách thức do lệnh cấm vận vũ khí của Mỹ sau Cách mạng Hồi giáo năm 1979 gây ra, Iran vẫn duy trì được hoạt động của đội bay trong nhiều thập kỷ nhờ sự tháo vát và đổi mới.Kỹ thuật đảo ngược và mua sắm trên thị trường chợ đen đã giúp Iran duy trì một phi đội F-14 Tomcat hoạt động trong suốt thời gian qua.Nhưng theo thời gian việc bảo dưỡng những máy bay cũ này ngày càng trở nên khó khăn hơn khi phụ tùng thay thế khan hiếm và khoảng cách công nghệ giữa các nền tảng thế hệ thứ tư và hệ thống phòng không hiện đại ngày càng lớn.Mặc dù Iran đã có những bước tiến đáng kể trong việc nâng cấp F-14 Tomcat trong nước bằng các hệ thống vũ khí và thiết bị điện tử hàng không mới.Nhưng những biện pháp tạm thời này vẫn không thể bù đắp hoàn toàn cho những hạn chế của một chiếc máy bay được thiết kế vào cuối những năm 1960.Vào đầu những năm 1970, Iran đang nhanh chóng hiện đại hóa quân đội dưới thời Shah Mohammad Reza Pahlavi.Vua Shah, được Mỹ hậu thuẫn mạnh mẽ, đã tìm cách biến Iran thành một siêu cường khu vực có khả năng thể hiện ảnh hưởng và ngăn chặn các đối thủ tiềm tàng, bao gồm cả Liên Xô, quốc gia có chung đường biên giới dài với Iran.Mỹ đã bán 79 chiếc tiêm kích hạng nặng F-14 Tomcat cùng tên lửa tối tân AIM-54 cho Iran.Hiện không quân Iran là quốc gia duy nhất trên thế giới còn sở hữu loại chiến đấu cơ nổi tiếng này sau khi Mỹ cho chúng ngừng hoạt động vào năm 2006.F-14 Tomcat là sản phẩm của tập đoàn Grumman (nay là Northrop Grumman) phát triển cho Hải quân Mỹ.Máy bay cất cánh lần đầu vào năm 1970, được đưa vào sử dụng trong Hải quân Mỹ từ năm 1974. Phiên bản được sản xuất đầu tiên là F-14A sử dụng động cơ TF-30, được đánh giá có lực đẩy yếu và độ tin cậy thấp.Từ phiên bản F-14B và D, nhà sản xuất lắp động cơ GE F-110 mới có lực đẩy mạnh hơn. Phi công có thể cất cánh mà không cần sử dụng đến buồng đốt 2 lần giúp đảm bảo an toàn hơn.F-14 phiên bản A và B được trang bị radar xung Doppler AWG-9. Đây là loại radar được đánh giá là ít năng lực.Sau đó Mỹ đã phát triển radar APG-71 với năng lực vượt trội để trang bị cho dòng tiêm kích hạm chủ lực này.F-14 Tomcat được thiết kế với kiểu cánh cụp cánh xòe, 25% lực nâng của F-14 đến từ khu vực rộng lớn giữa 2 cánh.F-14 Tomcat không có khả năng cơ động ấn tượng như F-16, nhưng nó có khả năng ổn định ngang rất tốt đưa nó trở thành một trong những máy bay không chiến đáng sợ trên bầu trời.Đặc biệt với kiểu cánh cụp, cánh xòe giúp F-14 bay ổn định ở tốc độ thấp.Vũ khí chính của Tomcat là 6 tên lửa AIM 54 Phoenix tầm bắn tới 190 km. Đây là tên lửa không đối không có tầm bắn xa nhất của Mỹ. Ngoài ra chúng vẫn trang bị một khẩu pháo 20mm tiêu chuẩn và các tên lửa không đối không AIM-7 và AIM-9.F-14 Tomcat mang được phần lớn các loại bom hiện có trong không quân Mỹ, tổng trọng lượng vũ khí đạt 5,9 tấn. Lớn hơn một chút so với đối thủ Su-33 của Nga. F-14 Tomcat có sải cánh rộng đến 19 m, do đó phi công phải giữ thăng bằng tốt khi hạ cánh.Kích thước của F-14 Tomcat khá ấn tượng với chiều dài máy bay là 18,6m, sải cánh khi xòe là 19m, trong khi gập là 11,4m.Trọng lượng rỗng là 19.000kg, trong khi trọng lượng cất cánh tối đa là 32.805kg.Máy bay được trang bị cặp động cơ F110-GE-400 với lực đẩy khô là 72kN, trong khi tăng lực là 126kN.Cặp động cơ cực khỏe này giúp F-14 Tomcat đạt vận tốc tối đa Mach 2.34, phạm vi hoạt động gần 1.000km, trần bay đạt 16.000m.Tổng cộng đã có 712 chiếc được sản xuất từ 1969 - 1991.
Sự xuất hiện của chiến đấu cơ Su-35 báo hiệu một bước ngoặt đối với Không quân Cộng hòa Hồi giáo Iran (IRIAF). Với các đợt giao hàng bổ sung, dự kiến, Tehran sẽ loại bỏ dần những chiếc F-14 của mình trong vài năm tới.
Su-35 của Nga không chỉ được kỳ vọng sẽ thay thế các máy bay chiến đấu F-14 cũ của Mỹ mà còn vượt trội hơn chúng ở hầu hết mọi hạng mục.
Được trang bị hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, radar Irbis-E mạnh mẽ và động cơ đẩy vector, Su-35 cung cấp cấu hình hiệu suất mà F-14, ngay cả trong thời kỳ đỉnh cao, cũng khó có thể sánh kịp.
Tuy nhiên, sự thay đổi này không chỉ đơn thuần là vấn đề thay thế một máy bay này bằng một máy bay khác. F-14 Tomcat đã là nền tảng của chiến lược không quân Iran kể từ khi mua lại từ Mỹvào những năm 1970.
Bất chấp những thách thức do lệnh cấm vận vũ khí của Mỹ sau Cách mạng Hồi giáo năm 1979 gây ra, Iran vẫn duy trì được hoạt động của đội bay trong nhiều thập kỷ nhờ sự tháo vát và đổi mới.
Kỹ thuật đảo ngược và mua sắm trên thị trường chợ đen đã giúp Iran duy trì một phi đội F-14 Tomcat hoạt động trong suốt thời gian qua.
Nhưng theo thời gian việc bảo dưỡng những máy bay cũ này ngày càng trở nên khó khăn hơn khi phụ tùng thay thế khan hiếm và khoảng cách công nghệ giữa các nền tảng thế hệ thứ tư và hệ thống phòng không hiện đại ngày càng lớn.
Mặc dù Iran đã có những bước tiến đáng kể trong việc nâng cấp F-14 Tomcat trong nước bằng các hệ thống vũ khí và thiết bị điện tử hàng không mới.
Nhưng những biện pháp tạm thời này vẫn không thể bù đắp hoàn toàn cho những hạn chế của một chiếc máy bay được thiết kế vào cuối những năm 1960.
Vào đầu những năm 1970, Iran đang nhanh chóng hiện đại hóa quân đội dưới thời Shah Mohammad Reza Pahlavi.
Vua Shah, được Mỹ hậu thuẫn mạnh mẽ, đã tìm cách biến Iran thành một siêu cường khu vực có khả năng thể hiện ảnh hưởng và ngăn chặn các đối thủ tiềm tàng, bao gồm cả Liên Xô, quốc gia có chung đường biên giới dài với Iran.
Mỹ đã bán 79 chiếc tiêm kích hạng nặng F-14 Tomcat cùng tên lửa tối tân AIM-54 cho Iran.
Hiện không quân Iran là quốc gia duy nhất trên thế giới còn sở hữu loại chiến đấu cơ nổi tiếng này sau khi Mỹ cho chúng ngừng hoạt động vào năm 2006.
F-14 Tomcat là sản phẩm của tập đoàn Grumman (nay là Northrop Grumman) phát triển cho Hải quân Mỹ.
Máy bay cất cánh lần đầu vào năm 1970, được đưa vào sử dụng trong Hải quân Mỹ từ năm 1974. Phiên bản được sản xuất đầu tiên là F-14A sử dụng động cơ TF-30, được đánh giá có lực đẩy yếu và độ tin cậy thấp.
Từ phiên bản F-14B và D, nhà sản xuất lắp động cơ GE F-110 mới có lực đẩy mạnh hơn. Phi công có thể cất cánh mà không cần sử dụng đến buồng đốt 2 lần giúp đảm bảo an toàn hơn.
F-14 phiên bản A và B được trang bị radar xung Doppler AWG-9. Đây là loại radar được đánh giá là ít năng lực.
Sau đó Mỹ đã phát triển radar APG-71 với năng lực vượt trội để trang bị cho dòng tiêm kích hạm chủ lực này.
F-14 Tomcat được thiết kế với kiểu cánh cụp cánh xòe, 25% lực nâng của F-14 đến từ khu vực rộng lớn giữa 2 cánh.
F-14 Tomcat không có khả năng cơ động ấn tượng như F-16, nhưng nó có khả năng ổn định ngang rất tốt đưa nó trở thành một trong những máy bay không chiến đáng sợ trên bầu trời.
Đặc biệt với kiểu cánh cụp, cánh xòe giúp F-14 bay ổn định ở tốc độ thấp.
Vũ khí chính của Tomcat là 6 tên lửa AIM 54 Phoenix tầm bắn tới 190 km. Đây là tên lửa không đối không có tầm bắn xa nhất của Mỹ. Ngoài ra chúng vẫn trang bị một khẩu pháo 20mm tiêu chuẩn và các tên lửa không đối không AIM-7 và AIM-9.
F-14 Tomcat mang được phần lớn các loại bom hiện có trong không quân Mỹ, tổng trọng lượng vũ khí đạt 5,9 tấn. Lớn hơn một chút so với đối thủ Su-33 của Nga. F-14 Tomcat có sải cánh rộng đến 19 m, do đó phi công phải giữ thăng bằng tốt khi hạ cánh.
Kích thước của F-14 Tomcat khá ấn tượng với chiều dài máy bay là 18,6m, sải cánh khi xòe là 19m, trong khi gập là 11,4m.
Trọng lượng rỗng là 19.000kg, trong khi trọng lượng cất cánh tối đa là 32.805kg.
Máy bay được trang bị cặp động cơ F110-GE-400 với lực đẩy khô là 72kN, trong khi tăng lực là 126kN.
Cặp động cơ cực khỏe này giúp F-14 Tomcat đạt vận tốc tối đa Mach 2.34, phạm vi hoạt động gần 1.000km, trần bay đạt 16.000m.
Tổng cộng đã có 712 chiếc được sản xuất từ 1969 - 1991.
