Đó là nhận định của các nhà phân tích làm việc cho công ty tư vấn RAND Corporation đầy ảnh hưởng ở Mỹ.

Lực lượng an ninh Iraq lục soát mạng lưới đường hầm của phiến quân IS tại một thị trấn ngoại ô thành phố Mosul vừa được giải phóng. Ảnh Reuters

Hai nhà khoa học chính trị Mỹ Patrick Ryan và Patrick B. Johnston của công ty tư vấn RAND Corporation cảnh báo: Nếu liên minh quân sự do Mỹ cầm đầu thành công trong việc giải phóng thành phố Mosul từ tay nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo, liên quân cần chuẩn bị đối phó khả năng phiến quân IS sẽ rút vào tác chiến bí mật ở thành phố chiến lược này.

Khi chuẩn bị giải phóng thành phố chiến lược Mosul, các lực lượng Iraq nên chú ý đến các bài học kinh nghiệm từ những nỗ lực trước đó nhằm giành quyền kiểm soát Mosul từ tay Nhà nước Hồi giáo (IS). Khi phải đối mặt với một chiến dịch giải phóng qui mô lớn, các nhóm phiến quân thường xuyên lui về hoạt động bí mật, chứ không chiến đấu trực diện như một lực lượng quân sự thông thường .

Hai nhà khoa học chính trị Mỹ nhấn mạnh rằng chiến thuật này đã giúp tổ chức khủng bố tiền nhiệm của IS là Nhà nước Hồi giáo Iraq (ISI) - còn được gọi là al-Qaeda ở Iraq (AQI) - tồn tại trước chiến dịch chống khủng bố quyết liệt của Mỹ tại Mosul trong giai đoạn 2004-2009.

Theo hai học giả Ryan và Johnston, nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo "có khả năng sẽ nhân rộng chiến thuật này, nằm im chờ thời và phân tán các đơn vị quân sự cũng như tăng cường các hoạt động tình báo, an ninh, hành chính và tài chính", sau khi Mosul được giải phóng. Họ lưu ý rằng nhiều thủ lĩnh IS cấp cao, trong đó có Abu Bakr al-Baghdadi, vốn là những kẻ cầm đầu của nhóm khủng bố AQI/ISI.

Với chiến thuật này, nhóm khủng bố AQI/ISI đã xâm nhập vào thành phố và thành lập các "nhà an toàn" cho nhiều thành viên kỳ cựu của nhóm. Sau đó, chúng đã tạo ra một mạng lưới tình báo bằng cách tuyển dụng các nguồn cung cấp thông tin địa phương. Những kẻ khủng bố cũng tạo ra các đơn vị hành chính- tài chính để đảm bảo có một chỉ huy sở mạnh mẽ và thúc đẩy các hoạt động tài chính và tuyển dụng. AQI/ISI thường phát triển quan hệ với các nhà lãnh đạo tôn giáo địa phương để có được sự chấp thuậncho các cuộc tấn công và hỗ trợ tuyển dụng".

Theo hai học giả Ryan và Johnston, nhóm khủng bố AQI/ISI đã nhiều lần áp dụng chiến thuật tương tự để thiết lập quyền kiểm soát các khu vực đô thị và nông thôn trên khắp Iraq từ năm 2005 đến năm 2010. Hai ông khẳng định: "Dựa trên những phân tích sâu rộng trên thực địa ở Mosul và ở các thành phố do IS chiếm đóng khác, rõ ràng là Nhà nước Hồi giáo đã và đang đi theo chiến thuật này”.

Bản đồ chiến sự ở khu vực Mosul. Đồ  họa BBC

Nhà phân tích Daniel L. Byman, thành viên cao cấp tại Trung tâm Chính sách Trung Đông của Viện Brookings, cũng tán đồng quan điểm nói trên và nhận định: "Nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo đang chuẩn bị đi vào hoạt động bí mật và sẽ tiếp tục chiến dịch ám sát các nhà lãnh đạo Sunni bị coi là đồng lõa với kẻ thù và những yếu nhân khác . Đây là thủ đoạn mà AQI/ISI đã sử dụng thành công sau năm 2011, khi tổ chức này gần như bị triệt hạ trong chiến dịch chống nổi dậy do Mỹ cầm đầu”.

Dẫn lời phát ngôn viên IS Abu Mohammed al-Adnani (đã bị tiêu diệt), công ty tình báo tư nhân Soufan Group cũng báo cáo rằng nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo đã chuẩn bị đi vào hoạt động bí mật.

Soufan Group viết: " Al-Adnani từng tuyên bố rằng Nhà nước Hồi giáo không 'chiến đấu để bảo toàn lãnh thổ'. Là một Caliphate tự xưng, Nhà nước Hồi giáo đang chiến đấu trong các trận đánh mà nó biết rằng không thể giành chiến thắng cuối cùng, trong đó có những trận chiến ở Raqqa và Mosul”.

Sau khi chiếm lại thị trấn al-Shaddadi ở Syria từ tay phiến quân IS hồi tháng Hai năm 2016, Các lực lượng Dân chủ Syria (SDF) đã phát hiện ra một mạng lưới rộng lớn của các hầm hào và nơi trú ẩn dưới lòng đất được những kẻ khủng bố sử dụng để tàng trữ vũ khí, trú ẩn trước các cuộc không kích và vận chuyển dầu.

Cuối tháng 12/2015, các chiến binh người Kurd cũng đã phát hiện một mạng lưới hầm hào ngầm tương tự của phiến quân IS ở thị trấn Sinjar.

Theo các học giả Mỹ, việc phân tích kỹ càng chiến thuật trước đây của cái gọi là Nhà nước Hồi giáo và có đối sách thích hợp có thể mở đường cho việc hoàn toàn đánh bại tổ chức khủng bố này.