Dự kiến ngày 11/7, TAND TP Hà Nội sẽ mở phiên xét xử sơ thẩm 54 bị cáo trong vụ “chuyến bay giải cứu”, xảy ra tại Bộ Ngoại giao, Hà Nội và các tỉnh, thành phố.

Phiên tòa kéo dài khoảng 1 tháng; HĐXX gồm 5 thành viên, do thẩm phán Nguyễn Quang Huy làm chủ tọa; 5 kiểm sát viên của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao và Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử.

Trong vụ án, 54 bị cáo bị truy tố về các tội “Đưa hối lộ; Nhận hối lộ, Môi giới hối lộ; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ và Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Theo cáo trạng, từ đầu 2020 - 2021, cơ quan chức năng Việt Nam đã cấp phép và tổ chức hơn 1.000 chuyến bay, đưa hơn 200.000 công dân từ 62 quốc gia, vùng lãnh thổ về nước.

Từ tháng 4/2020 - 1/2022, Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao đã đề xuất lãnh đạo Chính phủ phê duyệt tổ chức 772 chuyến bay đưa công dân về nước, trong đó có 400 chuyến bay giải cứu, 372 chuyến bay combo.

Quá trình thực hiện, biết được vai trò của các bị cáo tại Bộ Ngoại giao như: Nguyễn Thị Hương Lan, cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự; Tô Anh Dũng và Vũ Hồng Nam, đều là cựu Thứ trưởng...đại diện các doanh nghiệp (phần lớn là doanh nghiệp lữ hành du lịch) đã móc nối, đưa hối lộ, nhằm mục đích để nhóm cán bộ "tạo điều kiện" cấp phép thực hiện các chuyến bay.

Ngoài hành vi đưa hối lộ tại Bộ Ngoại giao, Viện kiểm sát xác định, nhóm doanh nghiệp còn đưa hối lộ cho nhóm quan chức địa phương và các cán bộ tại Bộ GTVT, Bộ Y tế, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng.

Cơ quan điều tra cáo buộc để có chi phí "bôi trơn", nhóm doanh nghiệp phải nâng giá vé máy bay, "tăng" thêm nhiều chi phí phát sinh với công dân Việt Nam ở nước ngoài, có nhu cầu về nước cách ly.

Không chỉ bị quan chức của 5 Bộ và các địa phương trong nước gây sức ép, doanh nghiệp còn phải chung chi cho một số cán bộ tại đại sứ quán ở nước ngoài.

Cụ thể, cơ quan tố tụng xác định 21 quan chức đã nhận hối lộ và lợi dụng chức vụ để trục lợi gần 180 tỷ đồng trong quá trình hoàn thiện hồ sơ. Trong đó, có 18 người bị viện kiểm sát truy tố theo khoản 4, Điều 354 Bộ luật Hình sự với khung hình phạt tù 20 năm, chung thân hoặc tử hình. Số này bao gồm: Tô Anh Dũng, Nguyễn Thị Hương Lan, cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Trần Văn Tân...

Cựu Đại sứ Việt Nam tại Malaysia Trần Việt Thái cùng 3 thuộc cấp của ông này bị cáo buộc "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ". 23 người đại diện cho các doanh nghiệp lữ hành du lịch bị truy tố ở nhóm tội "Đưa hối lộ"...

Ngoài ra, quá trình điều tra vụ án còn làm rõ, 2 sĩ quan công an còn nhận hàng triệu USD để môi giới chạy án và lừa đảo, gây thiệt hại tài sản và làm giảm uy tín của cơ quan nhà nước nói chung và cơ quan tố tụng nói riêng.

Trong đó, cựu thiếu tướng Nguyễn Anh Tuấn, cựu Phó giám đốc Công an Hà Nội cùng 3 đồng phạm khác bị truy tố tội "Môi giới hối lộ". Ông Tuấn bị cáo buộc đã nhận 2,65 triệu USD (khoảng 61,6 tỷ đồng) để chạy án cho hai bị cáo Lê Hồng Sơn và Nguyễn Thị Thanh Hằng, là Tổng giám đốc và Phó tổng giám đốc Công ty Bầu trời xanh.

Ông Tuấn khai, trừ đi 400.000 USD giữ lại, đã đưa hết 2,25 triệu USD cho bị cáo Hoàng Văn Hưng (cựu Trưởng phòng điều tra Cục An ninh điều tra Bộ Công an) theo từng lần Hằng chuyển tiền đến.

Theo các cơ quan tiến hành tố tụng, đây là vụ án nghiêm trọng xảy ra trong thời điểm đại dịch COVID-19, khi các bị can đã bất chấp quy định để lợi dụng dịch bệnh và khiến uy tín của Việt Nam bị giảm sút. Việc này cũng tạo điều kiện cho các thế lực thù địch xuyên tạc, kích động gây hoang mang trong nhân dân.