Cá buồm mang diện mạo “thời tiền sử” với bộ dạng dữ tợn. Nhìn hình ảnh của loài cá buồm Đại Tây Dương Istiophorus albicans giúp chúng ta liên tưởng đến các VĐV thi môn đua thuyền buồm. Bởi loài cá này có vây lưng lớn xếp dọc theo chiều dài cơ thể và khi mở rộng thì trông giống như cánh buồm.

Vây lưng to giúp cho quái vật mõm kiếm có thể đột ngột dừng lại hay quay ngang trong những lúc bơi với tốc độ nhanh. Cánh buồm này cao gấp hai lần chiều cao thân mình. Cá buồm Đại Tây Dương có màu xanh kim loại với một vây lưng buồm, mỏ dài và nhọn.

Các thử nghiệm trong năm 1920 ước tính rằng cá buồm Đại Tây Dương có khả năng bơi nước nước rút đoạn đường ngắn với tốc độ lên đến 111km một giờ. Chúng kiếm ăn dưới bề mặt biển hoặc ở độ sâu trung bình.

Loài cá này sinh sống trong khu vực Đại Tây Dương, có thể sống tới các vĩ độ thuộc vùng ôn đới ấm, nó được tìm thấy ở Đại Tây Dương và biển Caribê, trừ khu vực rộng lớn của trung tâm Bắc Đại Tây Dương và Nam Đại Tây Dương, trung tâm từ bề mặt đến độ sâu 200m.

Cá buồm thường lang thang khắp các vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới. Hầu hết thời gian trong đời chúng bơi gần mặt nước. Thông thường, cá buồm hay sống đơn độc, nhưng thỉnh thoảng chúng cũng bơi với nhau thành từng nhóm nhỏ.

Chính nhờ tốc độ cao như vậy nên chúng dễ dàng đuổi kịp con mồi (như cá thu, cá trích, cá mòi, cá trống), đồng thời dùng cái mỏ dài của mình húc vào con mồi. Khi con cá nào đó bị thương hay chết vì đòn chí tử này, cá buồm liền quay ngoắt lại và mau chóng đớp mồi. Thỉnh thoảng, chúng lao mình và đâm vào một đàn cá quá nhanh và quá mạnh đến mức chúng cũng phải bay vọt lên khỏi mặt nước.

Thức ăn của cá buồm gồm rất nhiều loại động vật biển, dường như chúng ăn hầu hết các loại cá và mực ống nhỏ hơn chúng khi gặp trên đường lang thang kiếm ăn.

Cá buồm khá tinh khôn, chúng biết tiết kiệm công sức khi săn mồi. Thỉnh thoảng, chúng phối hợp với những con cá buồm khác cùng đi săn. Chúng dồn những con mồi lại và đuổi con mồi lên gần mặt nước, ở đó con mồi sẽ khó tìm ra đường thoát thân. Đến lúc này, cá buồm lần lượt thay phiên nhau ăn mồi, trong khi những con cá buồm khác làm nhiệm vụ ngăn không cho con mồi chạy thoát.

Cá buồm đẻ trứng ngoài biển lớn, cá mái đẻ trứng vào nước, cá đực cũng thả tinh dịch vào nước - những quả trứng trôi bập bềnh theo các dòng hải lưu. Trứng cá nở khá nhanh: trứng đã được thụ tinh sẽ nở ra cá con chỉ trong vòng 1,5 ngày.

Mỗi lần sinh sản, một con cá buồm cái có thể đẻ từ 4-5 triệu trứng vào nước, nhưng hầu hết những cái trứng này đều không thể phát triển đến lúc trưởng thành. Bù lại, cá buồm non lớn rất nhanh: những con non sống sót chỉ trong vòng 1 năm đã đạt đến chiều dài khoảng 1,2m, và tuổi thọ trung bình của cá buồm là khoảng 10 năm.