Đáng ngại hơn, Soda vốn là chất chuyên dùng để sản xuất xà phòng và chất tẩy rửa vệ sinh.

Tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2019 của Thanh tra Bộ NN-PTNT, ông Nguyễn Văn Tiến - Chánh thanh tra Bộ NN-PTNT cho rằng, cơ quan quản lý nên sớm ban hành các quy chuẩn về nước mắm để lành mạnh hóa thị trường, bảo vệ các doanh nghiệp sản xuất nước mắm quy mô, đầu tư bài bản, nghiêm túc.

Bởi, trong năm 2019, cơ quan này và Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường đã phát những vi phạm nghiêm trọng tại 4 công ty sản xuất nước mắm và nước mắm bán thành phẩm trên địa bàn tỉnh An Giang, Vĩnh Long và TP.HCM.

Theo đó, tại cơ sở được thanh kiểm tra, cơ quan chức năng đã phát hiện nguyên liệu dùng trong sản xuất nước mắm gồm dịch bột ngọt của Công ty CP hữu hạn Vedan Việt Nam (dung dịch có tính axit, công bố dưới dạng phụ gia thực phẩm) hoặc dùng dịch nước tôm, dịch bổi cá (nước đầu của việc ủ cá với muối).

Thanh tra bộ nông nghiệp phát hiện 4 doanh nghiệp sử dụng soda công nghiệp để sản xuất nước mắm (ảnh minh họa)

Các nguyên liệu này sau khi xử lý được cho chạy qua xác cá ủ chượp (đã loại thải sau khi thu hoạch nước mắm truyền thống). Cuối cùng cho ra các sản phẩm nước mắm bán thành phẩm có độ đạm khác nhau tùy theo việc cô đặc và phụ gia chế biến.

Việc phát hiện một số công ty sử dụng dịch bột ngọt, nước dịch tôm, cá và cacbonat (Na2CO3) là hóa chất công nghiệp để sản xuất và chế biến nước mắm là hết sức nghiêm trọng, vi phạm về an toàn thực phẩm.

Đáng chú ý, nguyên liệu Soda công nghiệp còn được các cơ sở sản xuất sử dụng để khử axit trong dịch bột ngọt. Để khử chua doanh nghiệp đưa khoảng 17.000 lít hỗn hợp gồm 95% dịch bột ngọt, 5% dịch nước tôm và 120kg Na2CO3 (Soda công nghiệp) nhằm trung hòa axit trong dịch bột ngọt, đun bằng hơi nước trong thời gian 40–50 giờ, sau đó dung dịch thu được 800 lít nồng độ đạm đạt 25–35oN và 700 lít muối.

Tiếp đó, doanh nghiệp sử dụng 800 lít dung lịch này này cho đi qua cá đã ủ chượp (chủ yếu là xác cá) hoặc bán luôn cho cơ sở sản xuất nước mắm. Dịch nước mắm này được bán với mức giá siêu rẻ, chỉ 7.000–9.000 đồng/lít.

Thanh tra Bộ NN-PTNT cũng cho biết, công ty bị thanh tra không có biện pháp che chắn côn trùng và động vật khác vào khu sản xuất và kho nguyên liệu, bảo quản; không thu gom rác thải, hệ thống cống thải ứ đọng, không trang bị trang phục lao động đảm bảo vệ sinh. Theo đó, cơ quan này đã ra 4 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính, xử phạt số tiền 782 triệu đồng với 4 công ty.