Tỉa chân nhang trước hay sau khi cúng ông Công ông Táo?
Thông thường, các gia đình thường tiến hành dọn dẹp bàn thờ, ban thờ, phòng thờ sau khi cúng ông Công ông Táo. Việc làm này giống như dọn dẹp lại "chỗ ngồi" sạch sẽ cho các cụ sau một năm dài. Tỉa chân nhang hay còn gọi là tỉa chân hương khi dọn dẹp ban thờ là một việc rất quan trọng, cần được làm một cách thận trọng, thành kính.
Không có quy định cụ thể nào về việc nên tỉa chân nhang trước hay sau lễ cúng ông Công ông Táo, nhưng thường mọi người sẽ tỉa chân nhang sau khi đã tiễn ông Công ông Táo về trời, với ý niệm ban thờ đã gọn gàng sạch sẽ sau khi các ông trở về.
Ai là người tỉa chân hương?
Người tỉa chân nhang thường là chủ nhà hoặc đảm đương việc cúng lễ trong nhà. Trước khi tiến hành tỉa chân nhang thì phải tắm rửa sạch sẽ, đầu tóc, trang phục gọn gàng, tôn nghiêm, đặc biệt phải rửa sạch tay.
Rút tỉa chân hương để lại mấy cây mới chuẩn phong tục Việt Nam?
Theo quan niệm của người xưa, để bắt đầu rút tỉa chân nhang thì gia chủ cần chuẩn bị lễ vật và thắp hương báo cáo, xin phép các vị thần linh, gia tiên, tiền tổ để bắt đầu lai dọn. Sau khi tuần hương kết thúc gia chủ sẽ tiến hành rút tỉa chân hương cho đến khi còn lại một số lẻ nhất định.
Thường, rút tỉa chân hương sẽ để lại khoảng 3,5,7 hoặc 9 chân hương trong bát hương, phần còn lại sẽ đem hóa thành tro rồi đổ xuống sống hoặc vùi vào gốc cây.
Một lưu ý cần quan tâm khi rút tỉa, hóa chân hương đó là không được vứt chân nhang xuống thùng rác hay những nơi ô uế.
Để tránh phạm khi khấn xong gia chủ mới được lau dọn. Quá trình lau dọn nên chọn khăn mới, sạch sẽ, chổi mới chuyên dùng và chuẩn bị nước sạch, khăn sạch...
Cách thức tỉa chân nhang
Chuẩn bị: Bạn lưu ý mọi đồ dùng để tỉa chân nhang nên là đồ mới và sạch, hoặc có thể là vật dụng cũ nhưng phải chuyên dùng để phục vụ cho những công việc lau dọn ban thờ.
Rượu gừng sạch: Mua rượu mới và dùng củ gừng mới, rửa sạch giã nát, hòa vào rượu.
Nước hoa (không bắt buộc)
1 tờ báo/tấm vải sạch
2 khăn sạch
Chậu nước sạch
Bước 1: Thắp hương, khấn xin tỉa chân nhang (xem bài khấn bên dưới), chờ hương cháy hết rồi bắt đầu. Nếu bạn vừa tiễn ông Công ông Táo xong, hương vẫn còn thì không cần thắp nữa, chỉ khấn xin tỉa chân nhang và chờ hương cháy hết thôi.
Bước 2: Để tờ báo hoặc tấm vải sạch ở gần bát hương để đựng chân nhang. Một tay giữ bát hương, một tay nhẹ nhàng rút từng chân hương, khóm chân hương để lên tờ báo/vải, cẩn thận để không làm tung tóe tro. Một số nhà còn kiêng không rút chân hương đầu tiên được thắp khi bốc bát hương. Bạn tỉa chân nhang cho đến khi còn lại một số lẻ, thường là 3, 5, 7, 9 chân nhang trong bát hương. Mang chân nhang đã tỉa để ra chỗ sạch sẽ và xử lý như Bước 5.
Lưu ý: Trong khi tỉa chân nhang, nhiều nơi quan niệm rằng phải giữ cho bát nhang bất động, không bị xê dịch, xoay mặt đi hướng khác.
Bước 3: Dùng một khăn thấm rượu gừng, một tay giữ bát nhang, một tay cẩn thận lau sạch sẽ, có thể thêm nước hoa vào khăn cho thơm.
Bước 4: Sau khi tỉa chân nhang, lau bát hương, bạn có thể xin phép để rửa lại chén nước, chén rượu, bình hoa, lau đèn, đĩa bày hoa quả... Đặt hết các đồ này vào chậu, mang sửa sạch sẽ và dùng khăn khô còn lại để lau (không lau chén nước, bạn có thể dùng nước sôi sạch để tráng)
Bước 5: Mang chân nhang đi hóa thành tro. Tro của chân nhang sau khi hóa cần được thả ở nơi nước sông, suối sạch sẽ, không có rác hay bị ô uế. Không được bỏ tro vào thùng rác, để chung với những vật ô uế, không thanh tịnh.
Một số lưu ý khi tiến hành rút, tỉa chân hương
Trong quá trình bao sái bàn thờ, rút tỉa chân nhang gia chủ cần đặt bát hương tại nơi sạch sẽ không uế tạp. Đặc biệt, khi sắp xếp lại ban thờ thì gia chủ phải tiến hành khấn vái, xin phép và chỉ được di chuyển các đồ thờ cúng cơ bản, tuyệt đối không để bát nhang, bài vị xê dịch.
Quá trình lau dọn, dùng tay giữ để bát hương không bị xoay rồi sử dụng nước thơm để lai bát hương. Lưu ý, quan điểm này chỉ đúng với một số vùng bởi vẫn có một số nơi di chuyển bát hương để lau chùi bình thường.
