Không tốn tiền xăng, không phải đăng ký khi sử dụng, không cần giấy phép lái xe... là những lý do khiến xe đạp điện và xe máy điện được người tiêu dùng ưa chuộng, biến thị trường kinh doanh xe điện thành mảnh đất màu mỡ để các tiểu thương thu lời. Tuy nhiên, song song đó là thực trạng thả nổi về chất lượng, nguồn gốc sản phẩm và tình trạng buôn lậu các loại xe đạp điện được dịp bùng phát.

Tràn lan xe máy điện nhái trên thị trường.

Theo thống kê của Phòng chất lượng xe cơ giới, Cục Đăng kiểm Việt Nam, số lượng xe đạp điện nhập khẩu nguyên chiếc tại Việt Nam trong năm 2015 là 236 xe, số xe được sản xuất, lắp ráp trong nước là 86.761 xe - con số còn quá nhỏ so với thực tế hàng triệu xe đạp điện đang bán và lưu thông trên thị trường xe đạp điện hiện nay.

Trả lời báo chí, ông Nguyễn Tô An, Trưởng phòng Chất lượng xe cơ giới Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết: “Trong 8/2015, Cục Đăng kiểm đã cấp chứng nhận chất lượng cho hơn 60 kiểu loại xe máy điện, xe đạp điện, kiểm tra chất lượng an toàn kỹ thuật cho hơn 50.000 xe đạp điện và 37.000 xe máy điện. Tuy nhiên, số lượng xe không đăng ký với Cục để kiểm tra chất lượng lớn hơn rất nhiều, trong đó có những loại nhập lậu, tự lắp ráp”.

Đến tháng 6/2015, Cục đăng kiểm cho biết, đăng ký xe máy điện mới chỉ được hơn 30.000 do nhiều chủ xe thiếu giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ, không có chứng từ mua bán. Do vậy, Bộ Giao thông và một số bộ ngành đã kiến nghị Thủ tướng lùi thời hạn xử phạt xe không có biển số nhưng vẫn lưu thông đến 30/6/2016 để các chủ phương tiện có thời gian đi đăng ký.

Mặc dù được cho là tạo điều kiện cho người dân, song bàn về việc lùi thời hạn đăng ký xe máy điện, xe đạp điện quá nhiều lần từ năm 2013 đến nay, nhiều ý kiến cho rằng đây là một trong những yếu tố khiến việc quản lý sản phẩm loay hoay và tình trạng xe đạp điện nhập lậu gia tăng.

Trao đổi với Kiến Thức, Ths kinh tế Nguyễn Hồng Quang (Trưởng phòng Marketing công ty TNHH Tư vấn và quản lý chất lượng Hòa An) cho biết: “Nguyên nhân khiến xe máy điện, xe đạp điện “ngoài luồng” nhiều như vậy là do đầu ra bị thả lỏng, số lượng xe không đăng ký biển số, xe đạp điện không dán tem hợp quy chuẩn được bày bán bình thường, thậm chí đắt khách vì cho đến nay khi đi đăng ký xe đã được miễn nhiều giấy tờ có liên quan...".

"Điều cần bàn ở cấp quản lý, đó là việc liên tục gia hạn lùi thời gian đăng ký phương tiện này. Lần gần đây nhất, đăng ký xe máy điện không cần các giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ là từ tháng 12/2015 đến hết tháng 6/2016. Trong suốt khoảng thời gian này, thử hỏi đã có bao nhiêu chiếc xe máy điện nhập lậu, ung dung bán cho người tiêu dùng vì đơn giản, đăng ký xe không cần bất cứ giấy tờ kiểm định chất lượng nào? Và khi có các tình huống như cháy nổ phương tiện do kỹ thuật, lắp ráp, ai sẽ là người chịu trách nhiệm cho những tai nạn trên? Liệu đó có phải là nhà sản xuất hay không khi mà phương tiện chỉ là hàng nhập lậu, không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc"?

"Tôi khẳng định, nếu còn nhập nhèm việc quản lý, đăng ký xe, buôn lậu xe máy điện còn gia tăng”.

Xe điện không giấy tờ chứng nhận chất lượng có giá bán rẻ hơn hàng chính hãng từ 1-2 triệu đồng/chiếc.

Không chỉ chuyên gia kinh tế lên tiếng, nhiều chủ cửa hàng nhập khẩu xe điện chính hãng, có giấy tờ chứng nhận của Cục đăng kiểm cũng bức xúc.

Anh Nguyễn Anh Hùng (chủ cửa hàng phân phối xe đạp điện trên đường Khâm Thiên – Hà Nội) cho biết: “Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp chào hàng xe lậu không giấy tờ với giá rất thấp, muốn loại nào cũng có. Điều này đánh được vào tâm lý ham rẻ của người dân. Cùng đó, nhiều nơi vin vào cớ từ nay đến tháng 6/2016, bất cứ xe nào cũng được đăng ký không cần giấy tờ để mời chào người mua. Bám vào hai yếu tố đó, hàng lậu, kém chất lượng vẫn có "cửa sống", thậm chí thoải mái, tự do đến tay người mua. Điều này tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh, không công bằng, ảnh hưởng đến những doanh nghiệp kinh doanh có giấy tờ đầy đủ".

"Đành rằng, việc lùi thời hạn đăng ký xe cho người dân là có lý do đúng, nhưng không thể lùi quá nhiều lần như vậy. Càng lùi hạn đăng ký xe, doanh nghiệp chân chính, người tiêu dùng chịu thiệt, còn nhập lậu càng được mùa hơn thôi".