“Thám tử" nhà Đường giỏi hơn Bao Thanh Thiên, khấn hậu thế thán phục

Giống với Bao Thanh Thiên thời Tống sau này, ông là một người được nhân gian kính nể bởi sự liêm chính và công minh.

17/07/2019 07:36 Theo Hoàng Lê/Helino

Hình mẫu liêm chính xuất hiện trước cả Bao Thanh Thiên

Địch Nhân Kiệt (630-700) là một vị quan nổi tiếng dưới triều đại nhà Đường và cũng từng làm đến chức Tể tướng vào thời Võ Tắc Thiên làm hoàng đế.

Cho dù là chỉ đang giữ chức quan Đại lý thừa hay được phong làm Tể tướng thì Địch Nhân Kiệt vẫn không thay đổi sự thanh liêm của mình. Thậm chí khi làm Đại lý thừa, ông từng xử 17.000 vụ án trong một năm khiến không một ai còn thắc mắc hay kêu oan, chối tội, tức trung bình tới 46 vụ án trong một ngày.

Điều này được ghi nhận trong các sách "Cựu Đường Thư" và "Tân Đường Thư" lần lượt do sử quan Lưu Hu thời Hậu Tấn và học giả Âu Dương Tu thời Bắc Tống làm chủ biên.

Đồng môn thì gọi ông là "Địch công chi hiền, bắc đẩu dĩ nam, nhất nhân nhi dĩ" – ý so sánh Địch Nhân Kiệt là hiền tài tựa sao bắc đẩu soi sáng phương nam, vượt qua giới hạn của một người phàm. Còn hậu thế ghi nhận tài phá án lẫn xử án của ông vẫn lưu truyền hàng trăm năm sau.

Tranh vẽ Địch Nhân Kiệt khi làm quan nhà Đường (Ảnh: www.takefoto.cn).

Cũng theo "Tân Đường Thư", Địch Nhân Kiệt từng giúp một vị tướng thoát chết vào thời Đường Cao Tông Lý Trị. Cụ thể, viên tướng Quyền Thiện Tài trong đã vô tình chặt đứt một cây bách trong Chiêu Lăng – là nơi chôn cất Đường Thái Tông Lý Thế Dân (cha của Đường Cao Tông).

Hoàng đế vô cùng tức giận, có ý muốn xử tử Quyền Thiện Tài nhưng Địch Nhân Kiệt đã đứng ra can thiệp mạnh mẽ. Đường Cao Tông cho rằng hành vi của Quyền Thiên Tài khiến ông vừa mất mặt, vừa biến thành một đứa con bất hiếu với tiên đế. Địch Nhân Kiệt bèn lấy chuyện từ thời Hán Văn Đế để khuyên răn.

Địch Nhân Kiệt nói rằng khi Hán Văn Đế trị quốc, luật pháp rất nghiêm minh. Một lần, có người trong hoàng tộc đến thăm lăng Hán Cao Tổ đã lén đánh cắp một miếng ngọc rất quý về định giấu làm của riêng, bị quan quân phát hiện.

Hán Văn Đế cũng tức giận đòi xử tử những người này. Nhưng quan đại thần Trương Thích Chi khi ấy đã mạnh dạn tâu vua rằng theo luật pháp nhà Hán, tội trạng của họ rất nặng, xứng đáng "tru di cửu tộc" - tức xử tử đến cả chín họ. Như vậy để làm nghiêm luật pháp thì ngay cả Hán Văn Đế cũng sẽ bị chém đầu, bởi nhà vua cũng nằm trong phạm vi "cửu tộc".

Hán Văn Đế thấy vậy, ngẫm lại rằng luật pháp quá hà khắc, một người ăn trộm mà xử tử quá nhiều người vô tội cũng không phải là hợp lý. Vì thế, ông quyết định sửa lại luật lệ, bỏ các nhục hình, dùng nhân nghĩa trị thiên hạ là chủ yếu, không nên dùng sự hà khắc của luật lệ.

Địch Nhân Kiệt lấy chuyện đó khuyên vua Đường Cao Tông nên theo gương Hán Văn Đế. Còn nếu trị tội nghiêm minh thì Đường Cao Tông cũng phải bị trị tội bất hiếu với tiên đế, không thể bỏ sót. Vua nghe lời Địch Nhân Kiệt, chấp nhận miễn tội chết cho Quyền Thiện Tài, chỉ phạt bãi miễn hết chức vụ.

Sau này, Đường Cao Tông giao cho Địch Nhân Kiệt giữ một chức quan có nhiệm vụ xét xử, nhưng không phải với thường dân mà với chính quan lại trong triều đình. Cụ thể, Vi Hoằng Cơ là viên quan giữ chức Thị hộ sử.

Người này chịu trách nhiệm tu sửa cung điện. Nhưng Vi Hoằng Cơ vì muốn lấy lòng hoàng gia nên đã hoang phí ngân sách, xây dựng nhiều công trình tráng lệ, trùng tu những nơi không cần thiết, tạo ra khung cảnh xa hoa chốn cung đình, tiêu hao thuế má của bách tính. Địch Nhân Kiệt đã luận tội người này cực kì đanh thép lên Đường Cao Tông. Và Vi Hoằng Cơ đã bị trừng trị.

Ngay cả một đại thần là Vương Bản Lập từng giữ chức "Đồng thư trung mộ hạ tam phẩm" – tương đương chức Tể tướng mà Địch Nhân Kiệt cũng không kiêng nể. Vương Bản Lập và vua Đường Cao Tông có mối quan hệ thân thiết.

Tuy nhiên, Vương Bản Lập cậy quyền thế, tạo bè đảng trong triều đình. Địch Nhân Kiệt coi đó là mối họa, vi phạm quốc pháp. Bèn yêu cầu Đường Cao Tông xử tội. Đường Cao Tông ban đầu có ý muốn khoan tha cho Vương Bản Lập nhưng lý lẽ của Địch Nhân Kiệt quá chắc chắn.

Thêm vào đó, ông khẳng định dù là nhân tài, quan lại hay hoàng thân quốc thích thì đề phải chịu sự quản lý của vương pháp, như vậy thần dân mới coi trọng triều đình, coi trọng hoàng gia. Sau đó, Vương Bản Lập cũng bị trị tội.

Theo các sử liệu cũ thì không ghi rõ trị tội gì và vì sao ông ta mất. Nhưng trong cuốn "Tân Đường Thư" ở phần "Tắc Thiên Hoàng Hậu" lại khẳng định là Vương Bản Lập bị giết chỉ một tháng sau khi giữ chức Tể tướng.

Niềm cảm hứng cho tác giả trinh thám đến từ... Hà Lan

Vì những tư liệu về Địch Nhân Kiệt chủ yếu xuất phát từ thời Đường, nên các giai thoại hay công trạng của ông chủ yếu được kể khi ông làm quan lớn ở triều đình. Còn những vụ án nhỏ cụ thể chi tiết thì không được ghi chép cẩn thận và cặn kẽ. Ông được xem là người đi trước cả Bao Thanh Thiên về hình mẫu liêm khiết, chính trực.

Tuy nhiên, tác phẩm trinh thám hay nhất về ông lại đến từ một người Hà Lan sống ở thế kỷ 20. Đó là nhà văn Robert van Gulik (1910 – 1967), người đã từng có thời gian dài sinh sống và làm việc tại Trung Quốc và Nhật Bản.

Vào năm 1935 Van Guilik sau khi tốt nghiệp đại học đã vào làm việc trong các cơ quan ngoại giao của Hà Lan. Từ năm 1943 đến năm 1945, ông làm thứ ký thứ nhất cho cơ quan lãnh sự Hà Lan tại Trùng Khánh, Trung Quốc. Sau đó ông kết hôn với một người phụ nữ Trung Quốc.

Trong thời gian này Robert Van Gulik đã tìm và đọc tác phẩm "Võ Tắc Thiên Tứ Đại Kỳ Án" – bốn vụ án lớn dưới thời Võ Tắc Thiên. Và ông đã bị lôi cuốn bởi nhân vật lịch sử Địch Nhân Kiệt. Từ nguồn cảm hứng đó, tác giả người Hà Lan đã nảy ra ý tưởng về một bộ truyện trinh thám dựa trên nhân vật này.

Đầu tiên là tác phẩm "Đồng Trung Án" (vụ án Bí mật quả chuông) đã thành công vang dội và được đón nhận. Tiếp đến là "Mật Cung Án", " Hoàng Kim Án", "Thiết Đình Án"... Cứ như vậy, 16 tập của bộ tiểu thuyết có tên "Địch Công Kỳ Án" ra đời.

Tiểu thuyết được dịch ra các thứ tiếng Pháp, Đức, Nhật, Tây Ban Nha và phổ biến trên toàn thế giới. Dưới ngòi bút của Robert Van Gulik, Địch Nhân Kiệt thực sự trở thành một thám tử đại tài đến từ phương Đông. Biệt danh "Thần thám Địch Nhân Kiệt" cũng xuất hiện từ đây.

Một vụ án trong "Võ Tắc Thiên Tứ Đại Kỳ Án" với Địch Nhân Kiệt là nhân vật chính diễn ra như sau:

Khi Địch Nhân Kiệt nhậm chức Phủ Doãn huyện Xương Bình thì nhận được lời kêu oan của Lục Lý Đôn và Khổng Phương Đức trong vụ án có một vị khách là thương nhân đến từ Hồ Châu bị giết trong quán trọ. Viên quan nhỏ đứng đầu đội lính bảo an lúc ấy là Hồ Đức chưa phân rõ trắng đen, điều tra kĩ càng đã đem Khổng Phương Đức ra tra khảo ép cung.

Địch Công liền sai người đem xác chết đến kiểm tra, sau khi kiểm tra thì phá hiện Hồ Đức có khả nghi nên tạm thời giam giữ Hồ Đức.

Hôm sau, Địch Công đóng vai một người lang bạt phong lưu dáng vẻ bình dân đi qua trị trấn Hoàng Hóa thì nhận được tin có một người phụ nữ là Hoa Thuận vừa chết một cách bất ngờ và đã được chôn cất, mẹ người này là một người phụ nữ tiều tụy ốm yếu tên Châu Thị, còn một người cháu gái gọi bà ta là dì thì bị câm.

Khi Địch Công hỏi thăm cháu gái thì bà ta còn la mắng kêu khóc. Địch Công đêm hôm ấy ngủ lại một quán trọ gặp được Công Lượng – là một người phá án tài giỏi khác. Nghe ngóng được mộ phần của Hoa Thuận nằm ở thôn Cao Gia. Hai người tiếp tục tiến hành điều tra.

Sau khi về phủ, Địch Nhân Kiệt cho người đến khai quật tử thi Hoa Thuận để khám nghiệm. Với tài phá án của mình và sự giúp đỡ của các trợ thủ, ông đã tìm ra manh mối và phương thức giải quyết vụ án.

Cụ thể, Công Lượng và Địch Nhân Kiệt đã tìm ra mối liên hệ mờ ám giữa Châu Thị và một người đàn ông là Từ Đức Thái. Rồi ông triệu điền chủ thôn Cao Gia đến xét hỏi. Dựa vào các bằng chứng tìm được cũng như lời khai của điền chủ. Ông triệu Châu Thị đến công đường nhưng người đàn bà này kháng lệnh không đến.

Ông bèn ra lệnh triệu Từ Đức Thái đến. Địch Nhân Kiệt giả vờ rằng đã triệu Châu Thị và lấy khẩu cung, người đàn bà này đã nhận tội ngoại tình với chính Từ Đức Thái. Ban đầu, Từ Đức Thái nhận có ngoại tình nhưng không hề biết ẩn khuất trong các vụ giết người.

Sau đó, Địch Nhân Kiệt nói rằng để điều tra rõ gốc gác vụ án, ông đã mời được thầy thuốc nổi tiếng ở kinh thành đến để chữa bệnh cho người cháu gái câm của Châu Thị để người này làm nhân chứng.

Cuối cùng, Từ Đức Thái quá sợ hãi nên đã khai rằng Châu Thị là kẻ giết người thương nhân vì người thương nhân này có quan hệ qua lại với con gái Châu Thị là Hoa Thuận. Mà Hoa Thuận trước đấy bị chính mẹ đẻ giết vì cô này biết được mối quan hệ ngoại tình bất chính bà ta.

Như vậy, người đàn bà độc ác này đã giết con gái và người đàn ông có qua lại với con gái mình hòng bịt tất cả đầu mối. Địch Nhân Kiệt khi có đủ nhân chứng vật chứng đã cho người bắt Châu Thị và xử theo luật pháp.

Theo Hoàng Lê/Helino

#địch nhân kiệt #bao thanh thiên #thám tử nhà đường

Sự thật ngỡ ngàng bà hoàng tuổi Thân khét tiếng TQ

(Kiến Thức) - Nổi tiếng là nữ hoàng đế đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc nhưng lại rất sợ mèo là sự thật bất ngờ về bà hoàng tuổi Thân - Võ Tắc Thiên.

Su that ngo ngang ve ba hoang tuoi Than khet tieng TQ

Võ Tắc Thiên là một trong những nhân vật nổi tiếng sinh năm Thân. Thường được biết với tên gọi Võ Mị Nương, tên thật là Võ Chiếu, Võ Tắc Thiên là nữ hoàng đế duy nhất trong lịch sử Trung Quốc và đổi quốc hiệu thành Chu. Cho đến nay nhiều sự thật bất ngờ về bà hoàng tuổi Thân này đã được các chuyên gia giải mã phần nào.

Xem chi tiết

Vua triều Nguyễn chống bùa chú, trấn yểm tài tình thế nào?

Trong những năm đầu trị quốc của hoàng đế Gia Long, cùng với nạn giặc giã, thú dữ hoành hành, vấn nạn mê tín dị đoan cũng là mối quan tâm hàng đầu của nhà vua.

Đã hơn 200 năm trôi qua nhưng cuộc chiến chống tà đạo, trừ dẹp nạn mê tín trong dân gian của hoàng đế Gia Long và sau đó là người kế nghiệp, hoàng đế Minh Mạng, vẫn còn đẫm tính thời sự!

Vua trieu Nguyen chong bua chu, tran yem tai tinh the nao?

Chân dung Hoàng đế Gia Long.

Chúa Nguyễn Ánh bình định được nhà Tây Sơn và lên ngôi hoàng đế lấy niên hiệu Gia Long năm 1802. Thời bấy giờ, nạn mê tín dị đoan trong dân chúng gần như là quốc nạn, các đạo sĩ với những tà thuật ghê rợn tung hoành. Tin theo các đạo sĩ, thầy địa lý, nhiều phàm dân có tục "rửa gân", "nghiệm gân" bằng cách đào lấy hài cốt cha mẹ, bậc tôn trưởng để chiêm nghiệm việc tốt xấu. Không những thế, vì mê tín dị đoan mà người ta còn quật mồ để hủy hoại vất bỏ xác chết, gọt đầu, làm thương tổn đến tử thi, trộm quần áo của xác chết…

Luật hình - nhân mạng (quyển 196) trong Khâm Định Đại Nam Hội điển sự lệ đề cập rất rõ tệ mê tín dị đoan trong dân chúng thời bấy giờ. Không chỉ quật mồ người thân chiêu hồn xem điềm tốt xấu, còn có tình trạng những kẻ ngu muội, u mê giết người lấy nội tạng luyện bùa thuốc. Hình luật dành cho tội phạm dạng này, có đoạn: "Phàm những người lấy tai mắt, tạng phủ của người sống đem mổ xẻ ra làm bùa thuốc, nếu có người thân thuộc tố giác ra, hoặc bắt giải nộp quan, thì nếu đã hành động rồi, kẻ thủ phạm vẫn không được tha tội".

Luật hình - nhân mạng thời bấy giờ còn có tội danh khá lạ kỳ: làm ra hay nuôi chứa loài sâu có độc để giết người.

Loài sâu độc mà ai đó nuôi để giết người là sâu gì, cách nuôi ra sao, Luật hình-nhân mạng cũng như các thư tịch cổ triều Nguyễn còn để lại không nói rõ. Nạn trấn yểm, dùng bùa chú để hại chết người cũng nằm trong phạm vi cấm đoán của triều đình Gia Long: "Nếu kẻ nào khắc vẽ hình người để yểm phản, làm phù chú nguyền rủa, muốn làm chết người khác (kể cả người thường, con cháu, nô tỳ, người ở đợ, bậc tôn trưởng, hạng dưới, ít tuổi) đều khép vào tội mưu giết người (đã hành động nhưng chưa làm cho bị thương) mà trị tội. Vì thế mà đến nỗi chết người, đều chiếu luật "mưu giết người", mà trị tội. Nếu chỉ muốn làm cho người ta bị tật bệnh khốn khổ thì được giảm kém tội mưu giết người đã hành động rồi, nhưng chưa làm cho bị thương 2 bậc".

Vua Gia Long đã nhìn ra nguồn gốc của sự ngu muội trong dân chúng với các hình thái quật mồ chiêu hồn, nuôi sâu độc giết người, yểm phản làm phù chú, rồi nạn cầu đảo, giải hạn, trừ tà… xuất phát từ những kẻ làm nghề phù thủy, đồng cốt, thầy cúng, phường đồng cốt.

Vua trieu Nguyen chong bua chu, tran yem tai tinh the nao?-Hinh-2

Quan tòa kết tội và thi hành án một phạm nhân.

Hoàng đế Gia Long khẳng định trước triều thần rằng, những kẻ thầy bà đã lợi dụng sự ngu muội trong dân chúng làm trò ma mị, đục khoét, gây thanh thế nên cần phải nghiêm trị: "Những thuật cầu đảo, sám hối, giải ách đều là vô ích cả. Đời xưa kẻ đồng cốt, bói toán khinh nhờn thần thánh, họ Cao Tân (họ của vua Đế Cốc ngày xưa) chỉ cúng tế vị thần chính đáng, bọn tà đạo làm mê hoặc dân chúng, chế độ của vương giả giết đi, đều là trừ khử sự mê hoặc, bỏ thuyết gian tà, để cho tục dân hết thảy theo về chính đạo. Như Tây Môn Báo ném người đàn bà làm đồng cốt xuống sông, Địch Nhân Kiệt phá bỏ đền dâm thần, đều có định kiến cả".

Tây Môn Báo mà hoàng đế Gia Long nhắc đến, là người nước Ngụy, làm quan ở quận Nghiệp thời Chiến quốc (Trung Quốc). Cổ sử ghi dân chúng thời bấy giờ vì bị phường đồng cốt làm cho u mê hằng năm góp tiền làm lễ chọn một người con gái tế sống, quăng xuống sông gọi là cưới vợ cho Hà Bá để tránh bị quấy nhiễu. Bọn cường hào ác bá nhân đó lợi dụng làm tiền, khiến nhân dân khốn khổ. Tây Môn Báo biết chuyệt đã cho bắt hết phường đồng cốt quăng xuống sông, trừ được mối tệ cho dân.

Còn Địch Nhân Kiệt làm quan thời Đường (Trung Quốc). Lúc còn làm tuần phủ Hoa Nam và thứ sử Dự Châu, thấy dân trong hạt thờ những Dâm thần vốn dĩ là những "thần bậy bạ không đáng thờ", ông đã cho phá hết những đền thờ dâm thần trong hạt!

Trong bản Dụ vào năm 1804 (năm Gia Long thứ 3), hoàng đế Gia Long nhìn nhận thực trạng "dân chúng tin theo quỷ thần, mê muội đã quá, hơi một tí cũng đi mời thầy vẽ bùa, đọc chú, ninh hầu kẻ đồng cốt".

Vị vua lập nên triều Nguyễn, khẳng định: "Kẻ có tà thuật đều giả trá, lừa dối cho người nghe sinh biến đổi rối loạn trong lòng, vẽ bùa, viết khoán, nhờ pháp thuật để sinh nhai; chuộc mạng, chiêu hồn, lấy con bệnh làm của báu. Thậm chí có kẻ phù đồng ấp bóng, bịa ra lời nói của thần, kiêng ăn, cấm thuốc, kẻ đau ốm không thể cứu lại được. Lại có những thuật làm người bằng giấy, làm ngựa bằng cỏ, ném gạch đá vào nhà, đốt cháy nhà cửa, cùng những bùa thuốc làm mê hoặc, đã lấy pháp thuật để quấy nhiễu người lại đến tận nhà để xin chữa, lừa dối trăm cách, thực là mối hại lớn của nhân dân".

Xác định phường thầy bà đồng cốt là mối hại lớn của nhân dân, để an dân, triều đình Gia Long cấm ngặt những kẻ hành nghề phù thủy, làm đồng cốt. Không những thế, theo lệnh vua, bộ Hình định rõ tội danh và trừng trị thẳng tay những kẻ can phạm. Nhẹ thì đánh đòn, bắt làm phu dịch, bắt đi giã gạo, lưu đày xa xứ, nặng thì phạt tội trảm (chém), giảo (thắt cổ)...

Điều luật Cấm chỉ các bọn thầy cúng, đồng cốt và tà thuật (Luật lễ - nói về tế tự, quyển 186) đề cập chi tiết các hình phạt dành cho phường đồng cốt, thầy cúng, tăng đạo cả gan vi phạm cấm lệnh bài trừ tệ nạn mê tín trong nhân dân.