Ngày xưa có một người đàn ông giàu có. Những lúc rảnh rỗi, ông thường nghiên cứu Phật pháp. Ông cũng rất tin vào luật Nhân - Quả. Vốn là một người tốt bụng, thương người, ông thường ra tay giúp đỡ những người không may rơi vào hoàn cảnh khó khăn mà không cần báo đáp.
Nhiều người thấy như vậy, thường rủ nhau tới nhà người đàn ông này để mượn tiền. Ông chưa từng từ chối ai, cũng không cần tiền lãi, mà chỉ bảo gia nhân hỏi người vay tiền 1 câu: "Bao giờ sẽ trả lại tiền, kiếp này hay kiếp sau?".
Những người thật thà thường sẽ trả lời họ sẽ trả lại tiền ngay trong kiếp này, thậm chí cả thời gian cụ thể rõ ràng. Tuy nhiên, có một số kẻ láu cá đã lợi dụng cơ hội này, trả lời rằng họ sẽ trả lại tiền vào kiếp sau, rồi cầm tiền bỏ đi và nghĩ rằng, "Lão già này thật ngốc, lão nghĩ sẽ lấy lại được tiền của ta trong kiếp sau ư?".
Một hôm, có một tên trộm tìm đến nhà người đàn ông này hỏi vay tiền. Thực ra, mục đích chính của hắn không phải là để vay tiền, mà chỉ là muốn thám thính đường đi nước bước, chỗ để tiền cho lần ăn trộm tiếp theo của hắn.
Như thường lệ, gia nhân cầm ra 1 cuốn sổ, rồi hỏi tên trộm bao giờ sẽ trả lại tiền, kiếp này hay kiếp sau. Tên trộm chẳng cần suy nghĩ, vội nói luôn là kiếp sau. Gia nhân thấy thế cầm cái bút ghi vào 1 cột riêng.
Tối hôm đó, sau khi đã nắm rõ mọi ngóc ngách trong nhà người đàn ông giàu có, tên trộm quyết định quay trở lại với ý định sẽ cuỗm 1 mẻ hết toàn bộ số tiền trong nhà.
Vì chủ nhà còn chưa đi ngủ, nên tên trộm đã lẻn xuống chuồng trâu, đợi đến khi khuya hẳn để mọi người đều đi ngủ sẽ dễ ra tay hơn.
Bỗng dưng, hắn giật mình khi nghe thấy 2 giọng nói cất lên. Hắn nhìn quanh quất, rõ ràng không có ai ở đó, chỉ có 2 con trâu mà thôi. Điều này khiến hắn thất kinh, còn nghĩ chẳng lẽ bản thân đã hóa điên? Tại sao lại nghe thấy trâu nói chuyện.
"Hôm nay anh mới đến đây à?", một trong hai con trâu cất tiếng hỏi con còn lại.
"Đúng vậy, hôm nay tôi mới đến đây. Thế còn anh, anh đến từ lúc nào?", con trâu đáp lời và cũng hỏi lại.
"Tôi đến đây được 3 năm rồi. Tôi đã từng đến nhà ông ấy để vay tiền, và khi được hỏi bao giờ trả, kiếp này hay kiếp sau, tôi đã trả lời rằng kiếp sau, trong lòng vui mừng vì tôi sẽ không phải trả tiền. Thế rồi, đột nhiên tôi ốm nặng rồi qua đời. Kiếp này, tôi bị biến thành con trâu và đang phải làm việc vất vả để trả nợ cho ông ấy đây. Tôi sẽ còn phải làm lụng cho đến khi trả xong món nợ đó", con trâu thứ nhất kể lại đầu đuôi mọi chuyện.
Nghe xong câu chuyện, tên trộm nhìn con trâu đang bị cột vào chuồng, mặt từ từ biến sắc. Hắn đã hiểu ra, hóa ra trả trong kiếp sau là như vậy. Hắn nghĩ lại số tiền đã cầm hôm trước từ gia nhân, mắt đờ đẫn. Tối đó, hắn không ăn trộm nữa, mà lẳng lặng ra về. Sáng hôm sau, gia nhân rất ngạc nhiên khi thấy tên trộm quay lại, trả hết số tiền đã vay hôm trước. Ông ta nhẹ nhàng gạch tên của tên trộm ra khỏi danh sách.
