Bầu Tú và VPF đang quyết tâm chấn chỉnh lại công tác trọng tài ở hệ thống giải chuyên nghiệp quốc gia. Ảnh: Minh Chiến.

Tại sao ông Hiền không báo cáo sai phạm của trọng tài Thư dù với cùng lỗi đó, nhiều trọng tài khác đã bị “treo còi”?

Mấu chốt của vấn đề nằm ở đây. Ông Hiền không thể báo cáo sai phạm của trọng tài Thư vì ông không chỉ là giám sát trận đấu mà còn là người phân công trọng tài. Nếu báo cáo trọng tài Thư, ông Hiền cũng thừa nhận chính mình đã sai. Báo cáo trọng tài Thư nghĩa là ông Hiền thừa nhận sắp xếp và đánh giá trước đó của mình cho trọng tài này là không hợp lý. Báo cáo trọng tài Thư cũng có nghĩa là ông Hiền báo cáo chính mình.

Cơ chế “vừa đá bóng, vừa thổi còi” ấy chính là điểm bất cập lớn nhất của Ban trọng tài. Sự việc trên là bằng chứng cho thấy khi Ban trọng tài vừa có quyền phân công và giám sát, tổ chức này sẽ đủ khả năng che giấu mọi sai lầm. Lẽ ra, quyền phân công và giám sát trọng tài phải thuộc về 2 tổ chức riêng biệt, phải tạo thành một cơ chế kiểm soát lẫn nhau. Như bầu Đức đã nói, cơ chế hiện tại của Ban trọng tài là “hoàn toàn sai và không thể chấp nhận được”.

Trưởng Ban trọng tài Nguyễn Văn Mùi. Ảnh: Tùng Lê.

Ban trọng tài hiện nắm cả quyền phân công, giám sát, điều hành và xử phạt trọng tài. Ảnh: Minh Chiến.

Chia sẻ với Zing.vn, cựu Còi Vàng Dương Mạnh Hùng kể lại: “Ngày tôi còn cầm còi, có những trận bắt rất tốt mà giám sát trọng tài vẫn phê kém. Bởi tôi không cùng dây với bất kỳ ai. Tôi biết ngày nay, có nhiều trọng tài trẻ chuyên môn rất tốt nhưng họ không được trọng dụng. Võ Minh Trí (người được xem là trọng tài số một Việt Nam nhiều năm qua - PV) cũng biết nhưng không làm được gì. Anh ta cũng phải im lặng để tồn tại trong cơ chế ấy”.

Vì quyền lực như vậy nên Ban trọng tài không phải sợ ai. Vì quyền lực như thế nên Phó Ban trọng tài mới dám đề nghị Chủ tịch VPF phải xin lỗi mình. Như bầu Đức đã nói: “Tôi khẳng định trọng tài Việt Nam không kém, họ giỏi là đằng khác. Nhưng Ban trọng tài quá kém, kém từ xưa rồi. Họ cầm trịch không được nhưng lại thao túng hết. Cốt lõi bóng đá Việt Nam, dẹp ông Mùi nghỉ và cho người khác lên thay là xong”.

Quyết tâm của VPF và vai trò của VFF

Cơ chế một chiều, thiếu minh bạch của Ban trọng tài đã kéo lùi bóng đá Việt Nam suốt nhiều năm qua. Những sai phạm có tính hệ thống của Ban này khiến người hâm mộ mất niềm tin vào giới cầm còi. Hiếm có tại giải vô địch quốc gia nào, trọng tài bị coi thường nhiều như V.League.

Khi xuất hiện một tình huống tranh cãi, dư luận luôn nghi ngờ tính trung thực của trọng tài. Mỗi sai lầm dù là nhỏ nhất của họ đều được cân đo, đong đếm. Trong bức tranh chung của bóng đá Việt, công tác trọng tài là mảng tối nhất. Đó cũng là lý do khiến bầu Tú quyết tâm thay đổi.

Nhưng các nỗ lực của ông và VPF thời gian qua dường như chưa mang lại nhiều hiệu quả. Thứ nhất, ông bầu futsal dù sao cũng là người mới trong địa hạt bóng đá. Ông mới nhậm chức chưa lâu, còn nhiều điều chưa nắm được. Đó là lý do khiến văn bản của VPF sơ hở, giúp đối thủ có cớ bắt bẻ.

Thứ hai, cuộc chiến của ông chưa nhận được sự ủng hộ lớn từ Thường trực VFF. Bởi chưa được ủng hộ nên ông Tú mới bị “đánh” ngay trong cuộc họp hôm 8/5. Bởi ông Tú chưa được hậu thuẫn nên khi giám sát Dương Văn Hiền rút lui chiều 10/5 thì VFF mới ra thông cáo báo chí vào buổi tối.

Dễ dàng nhận thấy, nỗ lực từ phía VPF và bầu Tú là không đủ để cải thiện công tác trọng tài. Bởi động tới Ban trọng tài là VPF đang động tới một đế chế quyền lực, động tới những con người, những nhóm lợi ích đã ăn sâu bám rễ trong nội bộ Liên đoàn. Trước bầu Tú, bầu Kiên, bầu Thắng và cả bầu Đức đều từng thử và thất bại.

Trong quá trình thành lập VPF hồi năm 2011, ba ông bầu này đã nỗ lực rất nhiều để cải tổ triệt để hệ thống trọng tài Việt Nam. Các ông bầu đã chung tay giải tán Hội đồng trọng tài quốc gia do ông Nguyễn Văn Mùi làm Chủ tịch. Nhưng họ thành công chưa được lâu thì bầu Kiên phải rời xa bóng đá trong khi ông Mùi quay lại với chiếc ghế cũ.

Vài năm trở lại đây, bầu Đức là người quyết liệt nhất với công tác trọng tài. Ông nhiều lần chỉ trích đích danh các trọng tài làm việc chưa tốt, nhiều lần đề nghị Thường trực VFF cách chức ông Mùi.

Nhưng cũng giống như bầu Tú, nỗ lực của ông Đức chưa mang tới kết quả. Thất bại của bầu Đức trước kia và những khó khăn của bầu Tú hiện nay cho thấy chỉ quyết tâm từ các ông bầu là chưa đủ để thay đổi công tác trọng tài Việt Nam.

Bối cảnh đó đòi hỏi vai trò của VFF mà đứng đầu là Chủ tịch Lê Hùng Dũng và Phó Chủ tịch thường trực Trần Quốc Tuấn. Bởi dù có quyền lực tới đâu, Ban trọng tài vẫn là một đơn vị thuộc VFF. Quyết tâm của VPF không thể thành công nếu không được VFF hỗ trợ.

Chừng nào cả hai đơn vị này tìm được tiếng nói chung, vấn nạn trọng tài mới có thể bị dẹp bỏ.