Theo cơ quan thanh tra, dự án trên gồm 4 cổ đông góp vốn sáng lập: Liên hiệp Hợp tác xã thương mại TP HCM (Saigon Co.op), Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn, Công ty CP May Sài Gòn 3 và Công ty CP Vận tải biển Sài Gòn làm chủ đầu tư. Dự án được đầu tư xây dựng trên khu đất 8.921,6m2 thuê của nhà nước.

Năm 2015, UBND TP HCM đã cấp giấy chứng nhận đầu tư và ra quyết định cho Công ty Quảng trường Quốc tế thuê đất, với thời hạn 50 năm, theo hình thức trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê để thực hiện dự án.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai dự án, Công ty Quảng trưởng Quốc tế và các Sở, ngành của TP HCM, các đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan đã có những sai phạm, thiếu sót.

Theo đó, xét về nguồn gốc, tính pháp lý của khu đất 8.921,6m2 của 3 đơn vị có khác nhau: 3.093,3m2 đất của Công ty May Sài Gòn 3 đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, theo hình thức cho thuê đất trả tiền hàng năm; 704,4m2 đất của Công ty Vận tải biển Sài Gòn được Nhà nước giao sử dụng theo hình thức trả tiền thuê đất hàng năm (chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất).

Tài sản trên 2 khu đất này được xác định tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa, riêng 5.123,9m2 đất và tài sản trên đất của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn trả tiền thuê hàng năm chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, vẫn thuộc sở hữu của Nhà nước.

UBND TP đã chấp thuận cho Saigon Co.op hợp tác với Công ty May Sài Gòn 3, Công ty Vận tải biển Sài Gòn, Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn cũng sử dụng đất, thành lập Công ty Quảng trường Quốc tế để được thuê 8.921,6m2 đất với thời hạn 50 năm, trả tiền thuê đất 1 lần cho cả thời gian để thực hiện dự án. Tuy nhiên, do Công ty Quảng trường Quốc tế thực hiện không đúng chủ trương của UBND TP nên cần phải thu hồi để tránh thất thoát, lãng phí tài nguyên đất đai của Nhà nước.

Dự án Trung tâm Thương mại - Văn phòng - Khách sạn tại số 1 Công trường Quốc tế.

Về việc bồi thường tài sản trên đất, Công ty Quảng trường Quốc tế đã bồi thường, hỗ trợ tài sản trên đất với số tiền hơn 30 tỷ đồng (Công ty CP Vận tải biển Sài Gòn hơn 2,4 tỷ đồng, Công ty May Sài Gòn 3 hơn 6,3 tỷ đồng, Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn hơn 4,3 tỷ đồng, 3 hộ dân hơn 17 tỷ đồng).

Tuy nhiên, tài sản vật kiến trúc trên đất của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn là tài sản thuộc sở hữu Nhà nước nhưng Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn tự thuê đơn vị tư vấn xác định để nhận tiền đền bù hơn 4,3 tỷ đồng là chưa đúng theo Quyết định ngày 28/5/2010 của UBND TPHCM về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn.

Về thực hiện nghĩa vụ tài chính (tiền thuê đất) với Nhà nước, Sở Tài nguyên Môi trường  chưa thực hiện đầy đủ theo Quyết định ngày 4/4/2015 của UBND TP HCM về xác định và thu tiền thuê đất của Công ty Quảng trường Quốc tế từ 2015 đến nay, đã làm ảnh hưởng rất lớn đến nguồn thu ngân sách Nhà nước. Riêng tiền thuê đất từ 30/7/2009 đến ngày 3/4/2015 là hơn 31 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay Công ty Quảng trường Quốc tế vẫn chưa thực hiện.

Ngoài ra, Công ty Quảng trường Quốc tế cho 9 đơn vị, cá nhân thuê mặt bằng trên khu đất dự án với số tiền hơn 56 tỷ đồng (doanh thu) khi chưa ký hợp đồng thuê đất, chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là vi phạm Luật Đất đai năm 2003 và Luật Đất đai 2013. Do đó, cần xử lý thu nộp ngân sách Nhà nước số tiền thu được từ việc cho thuê mặt bằng trái quy định pháp luật, sau khi xem xét khấu trừ các khoản chi phí hợp lý, hợp pháp (nếu có).

Từ những kết luận trên, Thanh tra TP HCM đã kiến nghị và được Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi thống nhất nội dung kết luận thanh tra. Chủ tịch UBND TP HCM giao Sở Tài nguyên Môi trường chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu, lập thủ tục trình UBND TP HCM thu hồi, hủy bỏ Quyết định 3613 ngày 30-7-2009 và Quyết định 1468 ngày 4-4-2015 của UBND TP HCM.

Sau khi có quyết định thu hồi 2 quyết định trên, cần báo cáo tham mưu đề xuất UBND TP HCM xử lý khu đất 8.921,6m2 nói trên theo đúng quy định.