Vũ khí được mệnh danh là “vua chiến trường” trong xung đột Nga-Ukraine

Mặc dù cuộc xung đột đã diễn tiến theo chiều hướng mới, nhưng có một khía cạnh không thay đổi, đó là cả Nga và Ukraine đều phụ thuộc nhiều vào pháo binh.

Vai trò của pháo binh

Hơn 29 tháng kể từ khi xung đột nổ ra, cả Nga và Ukraine đã áp dụng những chiến lược mới, đồng thời triển khai công nghệ tiên tiến để giành được lợi thế quyết định. Mặc dù cuộc xung đột đã diễn tiến theo chiều hướng mới, nhưng có một khía cạnh không thay đổi, đó là cả Nga và Ukraine đều phụ thuộc nhiều vào pháo binh. Phần lớn thiệt hại mà 2 bên gánh chịu đều do các cuộc tấn công bằng hệ thống pháo binh, vốn được coi là “vua chiến trường”.

Vu khi duoc menh danh la “vua chien truong” trong xung dot Nga-Ukraine

Pháo binh Ukraine khai hỏa tại một vị trí trên tiền tuyến gần thị trấn Bakhmut, thuộc vùng Donetsk, vào ngày 31/10/2022. Ảnh: AFP/Getty Images.

Ước tính, Nga bắn khoảng 10.000 viên đạn mỗi ngày, còn Ukraine bắn khoảng 2.000 viên mỗi ngày. Theo giới phân tích, sự phụ thuộc vào pháo binh sẽ tiếp tục kéo dài, ngay cả khi hai bên phát triển những chiến thuật mới và tích hợp công nghệ tiên tiến để tăng cường hỏa lực.

Cả Nga và Ukraine đều tuân thủ học thuyết Liên Xô, chủ yếu sử dụng pháo hạng nặng. Họ tập trung bố trí các hệ thống pháo binh ở những vị trí quan trọng, cho phép nhắm mục tiêu vào đối phương. Việc triển khai pháo binh hợp lý đã giúp Ukraine ngăn chặn cuộc tấn công ban đầu của Nga và giúp Nga ngăn chặn cuộc phản công của Ukraine.

Khi xung đột leo thang, các lực lượng Ukraine đã bố trí pháo binh bên trong và xung quanh những công trình phòng thủ của họ ở các vùng Lugansk, Donetsk và Kharkov. Họ có kế hoạch giữ vị trí phòng thủ này trong ít nhất 6 tháng tới, đồng thời gia cố bằng các vành đai chướng ngại vật và sử dụng pháo binh để ngăn chặn các cuộc tấn công bằng phương tiện cơ giới của Nga. Kết quả là Nga buộc phải tiến hành các cuộc tấn công theo từng đơn vị nhỏ để cố gắng đánh chiếm các vị trí phòng thủ này.

Trong khi đó, lực lượng Nga sử dụng các trận địa pháo lớn nhằm phá hủy vị trí phòng thủ của Ukraine. Với chiến thuật này, Nga đang cố gắng nhắm mục tiêu và phá hủy các ụ pháo binh của Ukraine. Ngoài ra, Moscow cũng sử dụng pháo binh để yểm trợ các cuộc tấn công, buộc binh sỹ Ukraine phải ẩn nấp và làm giảm khả năng bảo vệ cứ điểm của họ.

Cả Nga và Ukraine đều có những loại pháo binh từ cổ điển đến hiện đại. Ukraine đã sử dụng kết hợp các hệ thống pháo cũ có từ thời Liên Xô, chẳng hạn như 2S3 Akatsiya và những hệ thống pháo mới hơn do NATO cung cấp, bao gồm M109 Paladin của Mỹ, S-90 của Anh và CAESAR của Pháp. Ngoài ra, Kiev cũng đang sản xuất pháo tự hành 2S22 Bohdana. Chương trình này được tài trợ một phần thông qua viện trợ nước ngoài.

Thách thức đối với Ukraine là các hệ thống pháo do NATO cung cấp sử dụng các loại đạn dược có kích cỡ khác nhau, dẫn đến việc Ukraine phải phụ thuộc vào đạn dược do NATO cung cấp. Các gói viện trợ gần đây nhất của Anh và Mỹ dành cho Ukraine bao gồm một số lượng lớn đạn, ngoài ra còn có thêm các hệ thống pháo AS-90 và M109 Paladins.

Về phần mình, Nga có số lượng pháo binh nhiều hơn bất cứ quân đội nào trên thế giới, thậm chí nhiều gấp 3 lần lượng pháo binh của quân đội Mỹ.

Nga sử dụng kết hợp giữa pháo tự hành thời Liên Xô như MS19 Msta-S và các hệ thống mới hơn như 2S33 Msta-SM2. Ngành công nghiệp quốc phòng của Nga có mạng lưới cung ứng mạnh mẽ để sản xuất đạn pháo, với công suất sản xuất 250.000 quả đạn pháo mỗi tháng, có thể bắt kịp nhu cầu sử dụng của quân đội.

Cả Nga và Ukraine đã kết hợp pháo binh với nhiều trang thiết bị hiện đại để bắt kịp sự thay đổi của chiến trường. Chẳng hạn, việc sử dụng rộng rãi các thiết bị tác chiến điện tử đã củng cố vai trò của pháo binh trong hoạt động tác chiến. 

Miễn nhiễm với phương pháp tác chiến điện tử

Trong suốt cuộc chiến, Nga và Ukraine đã trang bị một số lượng lớn các hệ thống mới như UAV lảng vảng hoặc tên lửa chính xác cao. Tuy vậy, trong vòng vài tuần các loại vũ khí này đã trở nên kém hiệu quả khi hai bên phát hiện ra lỗ hổng mới của nhau và đánh chặn bằng phương pháp tác chiến điện tử. Tác chiến điện tử liên quan đến việc gây nhiễu hoặc giả mạo hệ thống GPS của vũ khí, khiến chúng bay chệch hướng. Biện pháp tác chiến điện tử này cũng được sử dụng để chống lại máy bay không người lái hay bom dẫn đường có đường kính nhỏ phóng từ mặt đất.

Trái lại, các loại đạn pháo không có thiết bị dẫn đường bên trong rất khó để gây nhiễu. Điều này khiến chúng trở thành vũ khí đang tin cậy để tiêu diệt các mục tiêu của đối phương. Khi tác chiến điện tử ngày càng đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến, Nga và Ukraine có thể sẽ quay trở lại sử dụng các hệ thống pháo truyền thống nhiều hơn.

Tướng Phần Lan Esa Pulkkinen cho rằng: “Các hệ thống pháo không có dẫn đường miễn nhiễm với bất cứ phương pháp gây nhiễu nào và chúng sẽ tấn công bất cứ mục tiêu nào cho dù đối phương có sử dụng biện pháp tác chiến điện tử hay không”.

Hiện cả Nga và Ukraine đang sử dụng pháo binh kết hợp với máy bay không người lái trên chiến trường. Máy bay không người lái được dùng để phát hiện mục tiêu pháo binh của đối phương, theo dõi cuộc tấn công, điều chỉnh mục tiêu sau đó đánh giá thiệt hại trong trận chiến. Chiến thuật này cho phép các bên gia tăng phạm vi tấn công mục tiêu, đồng thời không cần cử binh sỹ đứng ra phía ngoài quan sát. Các máy bay không người lái ngày càng hoạt động tự chủ hơn và quy trình tấn công bằng pháo binh đã trở nên nhanh gọn, hiệu quả hơn.

Pháo binh có bề dày lịch sử từ thời Liên Xô và điều này khiến nó được đưa vào học thuyết chiến đấu hiện đại của cả Nga lẫn Ukraine. Khi xung đột chuyển sang giai đoạn mới, kết hợp giữa công nghệ và chiến thuật mới, pháo binh vẫn được sử dụng chủ yếu. Trong bối cảnh giao tranh chưa có hồi kết, Nga và Ukraine nhiều khả năng sẽ duy trì sự phụ thuộc vào pháo binh như một nền tảng chính trong chiến lược quân sự của mỗi bên.

Mẫu pháo lựu chủ lực của Quân đội Liên Xô do người Đức thiết kế

Pháo lựu nòng ngắn 122 M30 là mẫu pháo chiến thuật của Liên Xô, nhưng lại do người Đức thiết kế. Đây cũng là loại pháo chiến thuật chủ lực của Quân đội nhân dân Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Mau phao luu chu luc cua Quan doi Lien Xo do nguoi Duc thiet ke

Vào cuối những năm 1920, mẫu pháo binh cấp sư đoàn còn sót lại từ Thế chiến thứ nhất không còn đáp ứng được nhu cầu chiến đấu của Quân đội Liên Xô trong thời kỳ mới. Vì vậy, Liên Xô bắt đầu công việc nghiên cứu và phát triển mẫu pháo mới.

Phương Tây “choáng váng” trước uy lực tiêm kích bí ẩn của Nga

Không phải là bản nâng cấp từ MiG-31K như nhiều người vẫn lầm tưởng, tiêm kích MiG-31I là phiên bản phát triển cho mục đích đặc biệt của quân đội Nga.

Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga
Tiêm kích MiG-31I vừa được tích hợp hệ thống tiếp nhiên liệu trên không đặc biệt khiến cự ly hoạt động của nó được mở rộng đáng kể, rất thích hợp với yêu cầu tác chiến tầm xa.
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-2
"Các tiêm kích MiG-31I phục vụ trong lực lượng hàng không tầm xa của Nga hiện có khả năng tiếp nhiên liệu trên không, giúp mở rộng đáng kể tầm hoạt động của chúng trong các cuộc giao tranh" một nguồn tin giấu tên trong Bộ Quốc phòng Nga hé lộ.
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-3
Đáng chú ý, MiG-31I không phải là bước phát triển từ MiG-31K như nhiều người vẫn nghĩ, theo nguồn tin nói trên, MiG-31I khác biệt ở động cơ, hệ thống điện tử hàng không và cấu hình tên lửa mà nó có thể mang theo.
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-4
Chuyên gia quân sự đồng thời là cựu phi công chiến đấu người Ấn Độ - ông Vijainder K. Thakur trong một cuộc trả lời phỏng vấn đã nhận xét về những khả năng của tiêm kích MiG-31I. 
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-5
Nhà phân tích cho rằng hiện nay hầu hết châu Âu đều nằm trong tầm bắn của tên lửa siêu thanh Kh-47M2 Kinzhal. Ngoài ra Lực lượng vũ trang Ukraine (AFU) phải duy trì mức độ cảnh giác cao liên tục, sau khi được cảnh báo về việc MiG-31I đã cất cánh.
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-6
 MiG-31I đã thử nghiệm thành công việc tiếp nhiên liệu trên không thông qua máy bay tiếp dầu Il-78, một chiếc Il-78 có thể "phục vụ" cùng lúc 2 chiếc MiG-31. Xem xét yêu cầu nhiên liệu của MiG-31 là 17,7 tấn, Il-78 mang đủ dầu cho một đến ba lần tiếp nhiên liệu.
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-7
Tiêm kích MiG-31I còn gọi bằng cái tên Ishim chính là một biến thể dựa trên MiG-31 Foxhound - máy bay đánh chặn siêu âm được phát triển theo yêu cầu của lực lượng Không quân Liên Xô. 
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-8
Chữ 'I' trong MiG-31I là viết tắt của Ishim, được đặt theo tên sông Ishim ở Kazakhstan - nơi có sân bay vũ trụ Baikonur. Phiên bản đặc biệt này được thiết kế cho các nhiệm vụ ở độ cao và tốc độ lớn, đặc biệt là phóng vệ tinh cỡ nhỏ vào không gian. 
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-9
Trong khi MiG-31 bản tiêu chuẩn được thiết kế như một tiêm kích đánh chặn, tập trung vào tốc độ cao, tầm hoạt động lớn và khả năng tấn công nhiều mục tiêu cùng lúc, thì MiG-31I được điều chỉnh cho vai trò chuyên biệt hơn. 
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-10
 Tiêm kích MiG-31I có khung thân đã được sửa đổi, đủ vững chắc để mang theo tên lửa phóng vệ tinh cỡ nhỏ, biến nó từ một máy bay chiến đấu truyền thống thành một loại "bệ phóng trên không".
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-11
Điểm khác biệt nữa nằm ở hệ thống điện tử hàng không, khi chiếc MiG-31I được trang bị hệ thống định vị và một vài thiết bị chuyên dụng khác để hỗ trợ nhiệm vụ phóng tên lửa vào không gian. 
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-12
 Những thiết bị đặc thù bao gồm hệ thống kiểm soát chuyến bay mới, đi kèm hệ thống đo đạc từ xa chuyên dụng để giám sát phương tiện phóng, và một vài sửa đổi khác để đáp ứng nhiệm vụ đặc biệt của nó.
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-13
Mặc dù có nhiều thay đổi đáng kể nhưng MiG-31I vẫn duy trì những đặc điểm của một tiêm kích đánh chặn đáng gờm, khi giữ lại 2 động cơ D-30G6 vô cùng mạnh mẽ, mang lại khả năng hoạt động ở độ cao cũng như vận tốc lớn như thiết kế ban đầu. 
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-14
Tuy nhiên những thay đổi được thực hiện để phù hợp với vai trò phương tiện phóng tên lửa vũ trụ đã dẫn đến một số đánh đổi, bao gồm cả việc giảm khả năng chiến đấu của máy bay. 
Phuong Tay “choang vang” truoc uy luc tiem kich bi an cua Nga-Hinh-15
Trong thời điểm hiện tại, các tiêm kích MiG-31I hoàn toàn có thể sử dụng cho vai trò phóng tên lửa siêu thanh Kh-47M2 Kinzhal nhằm hỗ trợ phi đội MiG-31K có số lượng còn ít, kết hợp cùng khả năng tiếp nhiên liệu trên không, nó rõ ràng gây lo sợ cho nhiều quốc gia NATO. 

Tên lửa Nga “xé toạc” tổ hợp phòng không IRIS-T của Ukraine

Đài chỉ huy và một bệ phóng trong hệ thống IRIS-T Ukraine được ghi nhận đã bị phá hủy sau cuộc tập kích bất ngờ bởi tên lửa Kh-35 của Quân đội Nga.

Tin mới